ارتودنسی

ارتودنسی علم و هنر ردیف کردن دندان ها و اصلاح روابط فکی است که میتواند به طور چشمگیری زیبایی لبخند و سلامت کلی دهان و دندان شما را بهبود ببخشد. این درمان تخصصی، فراتر از صاف کردن دندان های کج، به بررسی و اصلاح نحوه قرارگیری دندان ها بر روی یکدیگر و هماهنگی آن ها با ساختار صورت میپردازد تا عملکرد صحیح سیستم جونده تضمین شود. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، روش های متنوعی برای درمان ارتودنسی وجود دارد که این مسیر را برای تمام سنین، آسان تر و جذاب تر کرده است. در این مقاله جامع که با تایید دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی خوب تهیه شده است، به تمامی سوالات شما در مورد این درمان پاسخ خواهیم داد.

ارتودنسی چیست ؟

علم دندانپزشکی ۱۰ رشته تخصصی دارد که اولین رشته ارتودنسی می باشد. تاریخچه تخصص ارتودنسی به بیش از صد سال می رسد. ردیف کردن دندان‌ ها (Orthodontics) در لغت به معنی راست کردن دندان می باشد اما این رشته به ردیف کردن دندانها محدود نمی شود و روابط دندانها در دو فک، موقعیت دندانها نسبت به بافتهای نرم صورت و روابط اسکلتی فکین را بررسی و تعریف می کند. به بیان ساده، حرکت دادن تدریجی دندان ها به محل صحیح می باشد که با اعمال دقیق نیروهای سبک ( کمتر از ۱۰۰ گرم ) انجام می شود. اصلاح رشد فک در کودکان و آماده سازی دندانها برای جراحی فک از پتانسیل های این شاخه از علم است.

انواع سیم ارتودنسی دندان بسته به مرحله درمان متفاوت است و هر کدام نیروی خاصی را اعمال میکنند. انواع ارتودنسی دندان شامل: ارتودنسی ثابت، ارتودنسی لینگوال، ارتودنسی متحرک، ارتودنسی نامرئی، ارتودنسی سرامیکی، ارتودنسی فانکشنال و ارتودنسی دیجیتال می باشد.

اهمیت ارتودنسی

امروزه بعلت بالا رفتن کیفیت زندگی و افزایش ارتباطات ، افراد زیادی در صدد هستند در کنار ارتقای سلامت، چهره زیباتری داشته باشند. تحقیقات نشان میدهد مردم در اولین نگاه به چهره شما بعد از چشمها به دندان های شما نگاه میکنند بنابراین لبخند زیبا نقش کلیدی در زیبایی صورت دارد و اعمال زیبایی روی دندانها برای ایجاد لبخندی زیباتر مهمترین اثر را در زیباتر کردن چهره شما خواهند داشت.

پیشرفت علم دندانپزشکی روشهای متعددی برای بهبود زیبایی دندانها معرفی نموده است : سفید کردن دندانها، ونیر کامپوزیت، لمینیت، جراحی لثه، جراحی فک و … اما بنیادی ترین تغییرات در لبخند افراد بوسیله “ارتودنسی” ایجاد می شود و اصلاح طرح لبخند با این روش، چیدمان و روابط دندانها، لب، لثه و روابط فک را به صورت دقیق و علمی تعیین می کند.

لینک مفید: شکستن پلاک متحرک ارتودنسی

مزایای درمان نا مرتبی دندان‌ ها

درمان نا مرتبی دندان‌ ها با برقرار کردن روابط نرمال دندانها و جفت شدن صحیح دندانها به بهتر جویدن غذا کمک میکند و منجر به کارکرد صحیح و سلامت سیستم جونده شامل عضلات و مفصل فکی در بلند مدت می شود. این امر میتواند از بروز درد فک در آینده جلوگیری کرده و به سلامت کلی فرد کمک کند.

• کاهش سایش غیرطبیعی دندان ها
  وقتی دندان ها به درستی روی هم قرار نگیرند، برخی از آنها فشار بیشتری را تحمل میکنند. این فشار نا متوازن باعث سایش مینای دندان و کوتاه شدن قد آنها در طول زمان میشود.
• تسهیل در رعایت بهداشت دهان و دندان
  تمیز کردن دندان های شلوغ و نامرتب بسیار دشوار است. این امر ریسک تجمع پلاک دندان، پوسیدگی و بیماری های لثه را به شدت افزایش میدهد.
• پیشگیری از مشکلات مفصل فک (TMJ)
  ناهنجاری های بایت میتواند فشار نامناسبی به مفصل گیجگاهی-فکی وارد کند.
• افزایش اعتماد به نفس
  داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی مرتب، تاثیر مستقیمی بر اعتماد به نفس و کیفیت تعاملات اجتماعی فرد دارد.

لینک مرتبط: آیا ارتودنسی درد دارد؟

محدودیت سنی در ردیف کردن دندان‌ ها

بر خلاف تصور عمومی ردیف کردن دندان‌ ها محدودیت سنی ندارد و همه افراد بزرگسال می توانند از لبخند زیباتر و مزایای درمان نا مرتبی دندان‌ ها بهرمند شوند به شرط اینکه دندانها و بافتهای اطراف آنها از جمله لثه و استخوان در سلامت باشند. ردیف کردن دندان‌ ها در بزرگسالان با محدودیت هایی همراه است. سرعت حرکت دندانها کمتر است و امکان اصلاح رشد فک وجود ندارد اما به هرحال منافع خود را از لحاظ زیبایی و سلامت خواهد داشت. ارتودنسی در دوران بارداری نیز با رعایت ملاحظات خاصی امکان پذیر است، هرچند شروع درمان در این دوره توصیه نمیشود.

اولین مراجعه کودکان به ارتودنتیست

طبق جدیدترین استانداردهای سلامت هر کودک باید در سن شش تا هفت سالگی جهت معاینه اولیه به متخصص ارتودنسی مراجعه کند. در این مرحله ارتودنتیست وضعیت تکامل دندانهای شیری، دندانهای دائمی و فک را بررسی می نماید. این معاینه زودهنگام بسیار حیاتی است.

• تشخیص به موقع مشکلات
  متخصص میتواند مشکلاتی مانند کمبود فضا برای رویش دندان های دائمی، مشکلات رشد فک یا عادات مضر مانند مکیدن انگشت را به موقع تشخیص دهد.
• درمان های پیشگیرانه
  در برخی موارد، درمان های ساده ای مانند ارتودنسی پیشگیری میتواند از بروز مشکلات پیچیده تر در آینده جلوگیری کند و نیاز به درمان های سخت تر را کاهش دهد.
• کاهش طول درمان در آینده
  تشخیص و مداخله به موقع میتواند طول دوره درمان جامع ارتودنسی در سنین نوجوانی را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

سن طلایی برای ارتودنسی کودکان

بطور کلی بهترین سن برای ارتودنسی کودکان حدود ۱۲ سالگی است. در این سن دندانهای دائمی بطور کامل رویش میکنند و امکان انجام ارتودنسی ثابت روی کل دندانها فراهم است. در عین حال رشد کودک هنوز ادامه دارد که به روند درمان کمک می کند. نکته مهم اینجاست که این قاعده همیشه صحیح نیست و در بعضی موارد نیاز به درمانهای زودهنگام حتی در سن هفت یا هشت سالگی وجود دارد که قطعاً در این موارد مراجعه در سن ۱۲ سالگی بسیار دیر خواهد بود.

نتیجه اینکه اولین مراجعه به ارتودنتیست در ۱۲ سالگی به هیچ وجه اقدام صحیحی نیست و باید در مراجعه زودهنگام در شش تا هفت سالگی و معاینات سالیانه بعدی بهترین زمان درمان برای کودک تعیین شود. تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان در همین بهره گیری از پتانسیل رشد است.

• طول مدت درمان

در بعضی موارد درمان در کمتر از یکسال و حتی شش ماه تمام می شود در حالی که در مواردی درمان بیش از سه سال به طول می انجامد. در بعضی کودکان درمان دو مرحله ای لازم است که اغلب شامل یک مرحله ارتودنسی متحرک و بعد ارتودنسی ثابت می باشد بین این دو مرحله ممکن است یک فاصله زمانی برای رویش دندانهای دائمی نیاز باشد. به طور کلی درمان با دستگاه متحرک از ثابت کوتاهتر است. ارتودنسی چقدر طول میکشد؟ این سوال به شدت ناهنجاری، سن و همکاری بیمار بستگی دارد. فاصله جلسات درمان در اغلب موارد حدود یک ماه است.

• ارتودنسی جایگزین ندارد

به دلیل طولانی بودن درمان نا مرتبی دندان‌ ها بعضی بزرگسالان به آن راغب نیستند و در پی برطرف کردن سریع و کوتاه مدت نا مرتبی دندانهای خود هستند. این افراد به درمانهای ترمیمی زیبایی مانند کامپوزیت ونیر یا لمینیت گرایش دارند اما اطلاع ندارند که از لحاظ اصول علمی این درمانها برای اصلاح نا مرتبی دندانها قابل تجویز نیستند و کاربرد آنها اصلاح شکل نامناسب، شکستگی، بدرنگی و سایر مشکلات ساختاری در تاج دندان است.

بدیهی است که درمان مناسب برای کج بودن دندانها فقط ارتودنسی می باشد و در درازمدت تأمین کننده سلامت و زیبایی پایدار برای لبخند فرد خواهد بود. ارتودنسی دندان های حساس نیز با تکنیک های مدرن امکان پذیر است و نباید به خاطر آن به درمان های جایگزین نادرست روی آورد.

• مشاوره با ارتودنتیست قبل از درمانهای دندانپزشکی

توصیه می شود قبل از انجام درمانهای دندانپزشکی با متخصص ارتودنسی خوب مشورت کنید چون ممکن است مشکل ردیف کردن دندانی داشته باشید که طرح درمان دندانپزشکی را تحت تأثیر قرار دهد. طرح درمان دندانپزشکی باید بر اساس طرح درمان ردیف کردن دندان‌ ها پایه ریزی شود. مشاوره آنلاین ارتودنسی یکی از راه های مدرن برای دریافت نظر اولیه متخصص قبل از مراجعه حضوری است.

دکتر متخصص ارتودنسی کیست؟

دکتر ارتودنسی یا متخصص ارتودنسی دندانپزشکی است که به تشخیص و درمان ناهنجاریهای دندان و فک می پردازد. بنابراین متخصص ارتودنسی، دندانپزشک هم هست ( اصطلاحاً جراح – دندانپزشک ) پس در انتخاب درمان گر حتما به عنوان ” متخصص ” دقت داشته باشید. این تخصص نیازمند گذراندن دوره ۳ تا ۴ ساله پس از دندانپزشکی عمومی است.

مقاله مفید: ارتودنسی کوتاه مدت

جدول مقایسه ای انواع روش های درمانی ارتودنسی

تفاوت ارتودنسی با سایر درمان‌ های زیبایی دندان

در حالیکه درمان‌ های زیبایی صرفاً ظاهر دندان را تغییر می‌ دهند، ارتودنسی پایه و اساس روابط صحیح بین دندان‌ ها و فک را بازسازی می‌ کند. لمینت یا کامپوزیت نمیتوانند ریشه دندان را حرکت دهند و تنها سطح بیرونی دندان را میپوشانند. این درمان ها در صورت وجود نامرتبی شدید، میتوانند باعث ضخیم شدن غیرطبیعی دندان ها و بروز مشکلات لثه شوند. ارتودنسی فلزی بهتر است یا نامرئی؟ این سوال به اولویت های بیمار بستگی دارد، اما هر دو روش موقعیت دندان را به طور بنیادین اصلاح میکنند.

نقش ارتودنسی در سلامت کلی بدن

ناهماهنگی دندان‌ ها و فک‌ ها تنها یک مسئله زیبایی نیست، بلکه می‌ تواند منجر به مشکلاتی نظیر درد فک، اختلال در جویدن، سردرد های مزمن و حتی مشکلات گوارشی شود. درمان نا مرتبی دندان‌ ها با ایجاد تعادل در سیستم دهانی‌ فکی، نه تنها لبخندی زیبا بلکه عملکرد بهتر در کل سیستم دهانی و تأثیر مثبت در کیفیت زندگی فرد را به همراه دارد. تاثیر وراثت و ژنتیک در ارتودنسی بسیار پررنگ است و اگر این مشکلات درمان نشوند، میتوانند بر سلامت عمومی فرد نیز تاثیر بگذارند.

اطلاعات بیشتر : سن ارتودنسی

عوارض و مشکلات احتمالی در طول درمان ارتودنسی

مانند هر درمان پزشکی دیگری، ارتودنسی نیز میتواند با برخی عوارض و مشکلات همراه باشد که با رعایت بهداشت و همکاری با متخصص، قابل پیشگیری و کنترل هستند.

• پوسیدگی دندان و بیماری لثه
  وجود دستگاه های ثابت، تمیز کردن دندان ها را دشوار میکند. عدم رعایت بهداشت میتواند منجر به تجمع پلاک، التهاب لثه در ارتودنسی و پوسیدگی شود.
• تحلیل ریشه دندان
  در موارد نادری، حرکت دادن دندان ها میتواند باعث کوتاه شدن جزئی انتهای ریشه شود. این عارضه معمولا مشکل خاصی ایجاد نمیکند.
• ایجاد لکه های سفید
  اگر پلاک برای مدت طولانی در اطراف براکت ها باقی بماند، میتواند باعث از بین رفتن مواد معدنی مینا و ایجاد لکه های سفید دائمی شود.
• درد و ناراحتی موقت
  پس از هر جلسه تنظیم، ممکن است دندان ها برای چند روز حساس و دردناک باشند. راهکارهای کاهش درد ارتودنسی شامل استفاده از مسکن های معمولی و مصرف غذاهای نرم است.

مراقبت های ضروری در طول دوره درمان ارتودنسی

همکاری بیمار و رعایت دقیق نکات مراقبتی، کلید موفقیت و کاهش طول دوره درمان است. این مراقبت ها به حفظ سلامت دندان ها و خود دستگاه ارتودنسی کمک میکند.

• رعایت بهداشت دهان و دندان
  مسواک زدن دقیق پس از هر وعده غذایی و استفاده روزانه از نخ دندان مخصوص ارتودنسی، مهم ترین اصل مراقبتی است.
• پیروی از رژیم غذایی مناسب
  از خوردن غذاهای سفت، چسبناک و شیرین که میتوانند به دستگاه آسیب برسانند یا باعث پوسیدگی شوند، خودداری کنید.
• مراجعات منظم به متخصص
  حضور منظم در جلسات ویزیت برای تنظیم دستگاه و بررسی روند درمان ضروری است.
• محافظت از دستگاه
  در هنگام ورزش های پر برخورد، از محافظ دهان استفاده کنید تا از آسیب به لب ها، دندان ها و دستگاه جلوگیری شود. شکستن براکت ارتودنسی میتواند روند درمان را به تاخیر بیندازد.

تکنولوژی های نوین در درمان های ارتودنسی

علم ارتودنسی همواره در حال پیشرفت است و تکنولوژی های جدید، این درمان را دقیق تر، سریع تر و راحت تر کردند. اسکنر های داخل دهانی جایگزین قالب‌ گیری ارتودنسی سنتی و خمیر های بد مزه شدند. نرم افزارهای کامپیوتری به طراحی سه بعدی لبخند و پیش بینی نتایج درمان کمک میکنند. ارتودنسی دیجیتال به متخصص این امکان را میدهد که طرح درمان را با دقتی بی نظیر برنامه ریزی کند. همچنین، استفاده از سیم های هوشمند (Heat-activated) و براکت های دیمون، به کاهش طول درمان و تعداد جلسات کمک کرده است.

ارتودنسی و مشکلات مربوط به فک

درمان ارتودنسی تنها به مرتب کردن دندان ها محدود نمیشود و نقش مهمی در اصلاح مشکلات مربوط به فک، به خصوص در کودکان و نوجوانان در حال رشد دارد.

• انحراف یا کجی فک
  در برخی موارد، کجی فک پایین میتواند با استفاده از دستگاه های ارتودنسی و کش های مخصوص اصلاح شود.
• جلو یا عقب بودن فک ها
  با استفاده از دستگاه های فانکشنال یا هدگیر، میتوان رشد فکین را هدایت و روابط نادرست آن ها را اصلاح کرد.
• درد مفصل فک
  همانطور که گفته شد، ارتودنسی میتواند با اصلاح بایت، به کاهش علائم و درد فک ناشی از اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی کمک کند.
• فک درد عصبی
  اگرچه فک درد عصبی دلایل پیچیده تری دارد، اما گاهی اوقات کاهش استرس های فیزیکی ناشی از بایت نامناسب، میتواند به بهبود علائم آن کمک کند.

مقاله مفید: اول ارتودنسی انجام دهیم یا عمل بینی؟

پایان درمان و اهمیت دوره نگهداری

مرحله نگهداری، یکی از حیاتی ترین بخش های درمان ارتودنسی است. دندان ها تمایل دارند به موقعیت اولیه خود بازگردند. برای جلوگیری از این اتفاق، بیمار باید از نگهدارنده یا ریتینر استفاده کند. عدم استفاده صحیح از ریتینر میتواند تمام زحمات و هزینه های درمان را از بین ببرد. نگهدارنده ارتودنسی موفقیت بلند مدت لبخند شما را تضمین میکند.

انتخاب متخصص ارتودنسی خوب

انتخاب یک متخصص ماهر و با تجربه، مهم ترین تصمیم شما در شروع این مسیر است. یک متخصص خوب، نه تنها دانش فنی بالایی دارد، بلکه میتواند به خوبی با بیمار ارتباط برقرار کرده و او را برای همکاری در طول درمان تشویق کند.
برای انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی شهرک غرب، میتوانید سوابق تحصیلی، نمونه کارهای درمانی و نظرات سایر بیماران را بررسی کنید. یک مشاوره حضوری به شما کمک میکند تا با دید باز تری تصمیم بگیرید.

هزینه های درمان ارتودنسی

هزینه درمان ارتودنسی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شدت ناهنجاری، نوع دستگاه انتخابی (فلزی، سرامیکی، نامرئی)، طول دوره درمان و تعرفه متخصص.
معمولا هزینه ارتودنسی ثابت فلزی، کمتر از سایر روش ها است. بسیاری از کلینیک ها امکان پرداخت ارتودنسی اقساطی را برای بیماران خود فراهم میکنند تا این درمان برای افراد بیشتری در دسترس باشد.

خدمات ارتودنسی در کلینیک فوق تخصصی دکتر مهریزی

داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی مرتب، رویایی دست یافتنی است. در کلینیک ما، با بهره گیری از دانش روز، تکنولوژی های پیشرفته و سال ها تجربه، طیف کاملی از خدمات ارتودنسی برای تمام سنین ارائه میشود. ما معتقدیم که هر بیمار شرایط منحصر به فردی دارد و بر این اساس، بهترین و موثرترین طرح درمانی را برای شما برنامه ریزی میکنیم. از مشاوره اولیه تا پایان دوره درمان و پس از آن، ما در کنار شما هستیم تا به لبخند ایده آل خود دست یابید و درمانی با بالاترین کیفیت را تجربه کنید.

• ارتودنسی کودکان: درمان های پیشگیرانه و هدایت رشد فک برای جلوگیری از بروز مشکلات پیچیده در آینده.
• ارتودنسی بزرگسالان: ارائه راه حل های مدرن و متناسب با نیازهای بزرگسالان برای اصلاح انواع ناهنجاری ها.
• ارتودنسی ثابت: استفاده از انواع بریس های فلزی و سرامیکی برای دستیابی به دقیق ترین نتایج.
• ارتودنسی متحرک: طراحی و ساخت پلاک های متحرک برای اصلاحات جزئی یا به عنوان بخشی از یک درمان جامع.
• ارتودنسی نامرئی: استفاده از سیستم های پیشرفته الاینر شفاف (اینویزیلاین) برای یک درمان راحت و نا محسوس.
• ارتودنسی سرامیکی: بریس های همرنگ دندان که زیبایی بیشتری را در طول دوره درمان فراهم می کنند.
• ارتودنسی لینگوال: پیشرفته ترین روش ارتودنسی که در آن بریس ها در پشت دندان ها نصب می شوند.

نتیجه گیری

ارتودنسی یک سرمایه گذاری ارزشمند برای سلامت و زیبایی لبخند شما در تمام طول عمر است. این درمان تخصصی با اصلاح موقعیت دندان ها و هماهنگی فکین، نه تنها به زیبایی ظاهری کمک میکند، بلکه عملکرد صحیح سیستم جویدن را تضمین کرده و از بروز بسیاری از مشکلات دندانی در آینده جلوگیری مینماید. با وجود روش های متنوع و مدرن امروزی، هیچ محدودیتی برای دستیابی به لبخندی که همیشه آرزویش را داشتید، وجود ندارد. برای دریافت مشاوره تخصصی و طراحی یک طرح درمان منحصر به فرد، میتوانید به کلینیک دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید.

سوالات متداول

آیا میتوانم در حین ارتودنسی آدامس بجوم؟

به طور کلی، جویدن آدامس های حاوی شکر در این دوره توصیه نمیشود. اما جویدن آدامس در حین ارتودنسی از نوع بدون قند و مورد تایید دندانپزشکان، میتواند به افزایش جریان بزاق و کاهش درد پس از تنظیم سیم ها کمک کند.

ارتودنسی نامرئی چیست و آیا برای من مناسب است؟

اینویزیلاین یا ارتودنسی نامرئی، روشی است که در آن از مجموعه ای از پلاک های شفاف و متحرک برای ردیف کردن دندان ها استفاده میشود. این روش برای ناهنجاری های خفیف تا متوسط مناسب است و تشخیص نهایی مناسب بودن آن برای شما، بر عهده متخصص ارتودنسی است.

آیا بعد از ارتودنسی دندان هایم برای همیشه صاف میمانند؟

صاف ماندن دندان ها پس از درمان، به استفاده منظم و دقیق شما از نگهدارنده یا ریتینر بستگی دارد. اگر از ریتینر طبق دستور متخصص استفاده نکنید، دندان ها به تدریج به موقعیت قبلی خود باز خواهند گشت.

آیا ارتودنسی میتواند باعث لق شدن دندان ها شود؟

در حین درمان، به دلیل بازسازی استخوان اطراف ریشه، ممکن است دندان ها به طور موقت کمی احساس لقی داشته باشند که این طبیعی است. اما لق شدن دندان در ارتودنسی به صورت غیر عادی، میتواند نشانه نیروی بیش از حد یا مشکلات لثه باشد و باید فورا به متخصص اطلاع داده شود.

آیا ممکن است دندان ها پس از ارتودنسی دچار تغییر رنگ شوند؟

اگر بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت نشود، ممکن است در اطراف براکت ها لکه های سفید ایجاد شود. تغییر رنگ دندان ها در ارتودنسی ناشی از خود دستگاه نیست، بلکه به دلیل تجمع پلاک و شروع پوسیدگی است.

تفاوت ارتودنسی سرامیکی و فلزی چیست؟

تفاوت اصلی در ظاهر آن ها است. براکت های سرامیکی همرنگ دندان هستند و کمتر دیده میشوند، اما ممکن است کمی شکننده تر و بزرگتر از براکت های فلزی باشند. از نظر عملکرد، هر دو روش بسیار موثر هستند. ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی؟ این انتخاب به اولویت های بیمار (زیبایی در مقابل هزینه) بستگی دارد.

آیا ارتودنسی میتواند باعث سردرد شود؟

در برخی موارد، به خصوص در ابتدای درمان یا در بیمارانی که دچار مشکلات مفصل فک هستند، ممکن است نیروی اعمال شده به دندان ها باعث ایجاد سردرد های تنشی شود. ارتودنسی و سر درد معمولا یک ارتباط موقتی دارند که با عادت کردن بدن، برطرف میشود.

منابع

• American Association of Orthodontists (AAO)
• Mayo Clinic