روش های درمان دندان قروچه یا براکسیسم، مجموعه ای از اقدامات تخصصی و مدیریتی است که برای کنترل عادت ناخودآگاه ساییدن دندان ها طراحی شده است. این عارضه میتواند در خواب یا بیداری رخ دهد و در صورت عدم درمان، منجر به عواقب جدی مانند ساییدگی شدید دندان ها، سردرد های مزمن و آسیب به مفصل فک میشود. بسیاری از افراد با اصطلاح دندان قروچه آشنایی دارند ولی شاید به خوبی در مورد این واژه اطلاعاتی نداشته باشند. به همین دلیل شما باید بدانید دندان قروچه فشار دادن دندان ها روی یکدیگر و ساییده شدن آن ها می باشد.
این حالت بیشتر زمان هایی رخ می دهد که شما خواب هستید، اما گاهی اوقات برخی از افراد از روی هیجان و استرس که در طول روز دارند شاید دچار این عارضه شوند. از آنجایی که دلایل بروز آن متنوع است، انتخاب رویکرد درمانی صحیح نیازمend تشخیص دقیق توسط متخصص میباشد. در کلینیک دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی، بهترین استراتژی های درمانی برای کنترل این عادت ارائه میگردد.
عارضه دندان قروچه بیشتر در کودکان رخ می دهد، ولی باید بدانید آن ها به مرور زمان می توانند آن را درک کنند. اگر شما می خواهید با این مشکل آشنایی بیشتری داشته باشید و اگر دچار آن شدید بتوانید آن را درمان کنید باید در ابتدا علائم آن را شناسایی نمایید.
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
دندان قروچه یا براکسیسم چیست؟
دندان قروچه که در علم پزشکی با اصطلاح براکسیسم (Bruxism) شناخته میشود، یک فعالیت غیرارادی و عادتی است که به صورت ساییدن، فشردن یا کوبیدن دندان ها به یکدیگر تعریف میشود. این فعالیت هیچ عملکرد مفیدی مانند جویدن یا صحبت کردن ندارد. براکسیسم میتواند به دو شکل اصلی بروز کند: براکسیسم خواب که در طول شب رخ میدهد و براکسیسم بیداری که در طول روز و معمولاً در پاسخ به موقعیت های استرس زا اتفاق می افتد. این عادت مخرب میتواند نیروهای شدیدی به دندان ها و فک وارد کند.
اطلاعات بیشتر: هزینه ارتودنسی
علائم اصلی برای تشخیص دندان قروچه
شناسایی به موقع دندان قروچه کلید اصلی برای شروع درمان و جلوگیری از عوارض جدی است. توجه به علائم زیر میتواند بسیار کمک کننده باشد.
- ساییدگی غیرطبیعی دندان ها: این بارز ترین علامت است که در آن لبه دندان ها صاف و کوتاه به نظر میرسد و مینای دندان تحلیل میرود.
- درد و خستگی عضلات فک: بیدار شدن با درد مبهم، خستگی یا گرفتگی در عضلات فک، یکی از شایع ترین شکایات بیماران است.
- سردرد های تنشی: فشار مداوم عضلات فک میتواند منجر به سردرد های مکرر، به ویژه در ناحیه شقیقه ها شود که باعث بروز فک درد عصبی میگردد.
- صدای ساییدن دندان در شب: اغلب، اطرافیان فرد متوجه صدای بلند و ناخوشایند ساییدن دندان ها در طول شب میشوند.
- افزایش حساسیت دندان ها: با از بین رفتن مینای دندان، لایه زیرین (عاج) در معرض تحریک قرار گرفته و دندان ها به سرما و گرما حساس میشوند.
مقاله مفید: لق شدن دندان در حین درمان ارتودنسی
چگونه دندان قروچه را متوقف کنیم؟
قطعا دندان قروچه یک عارضه بسیار نگران کننده برای بیماران خواهد بود و اغلب افرادی که دچار این بیماری هستند فکر می کنند تا آخر عمر باید دندان قروچه یا همان براکسیسم را تحمل کنند. در صورتی که این گونه نیست. خوشبختانه، روش های درمان دندان قروچه این امکان را فراهم می کند تا شما بتوانید هر چه زودتر از شر این بیماری خلاص شده و در نتیجه به حفظ سلامت دندان ها و استخوان فک خود کمک کنید:
-
نایت گارد یا محافظ دندانی
چه تحت درمان ارتودنسی باشید چه نه، ممکن است متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک عمومی برای مدیریت درمان قروچه به شما نایت گارد یا محافظ دندانی پیشنهاد دهد. این محافظ ها برای براکسیسم شبانه یا به هم ساییده شدن دندان ها در طول خواب مناسب است. نایت گارد ها متناسب با شکل و موقعیت دندان های شما ساخته می شوند و مانع از تحلیل رفتن مینای دندان به واسطه دندان قروچه می شوند. با این محافظ ها حتی اگر دندان قروچه را درمان نکنید دست کم مطمئن هستید، که بیشتر از این دندان های شما آسیب نخواهند دید.
-
استفاده از کمپرس گرم
اگر ناخودآگاه دندان های خود را روی هم فشار می دهید، یک کمپرس گرم می تواند ماهیچه ها را شل کرده و گردش خون در ناحیه را افزایش دهد. دراز بکشید و یک طرف صورت خود را روی یک پد گرم کن قرار دهید. کمپرس گرم را به مدت ۱۵ دقیقه اعمال کنید و سپس آن را در طرف دیگر تکرار کنید.
-
تراز کردن سطوح دندان یا جراحی کرونوپلاستی
اگر علت دندان قروچه شما سطوح ناهموار دندان باشد، این روش موثر است. زمانی که سطوح دندان ها یکسان شود وسوسه شما برای ساییدن دندان ها نیز کمتر می شود. دندان پزشک شما می تواند تشخیص دهد که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.
-
بیو فیدبک
بیو فیدبک تکنیکی است که برای کمک به افراد برای آگاهی و حذف یک رفتار طراحی شده است. می توان از آن برای کاهش دندان قروچه در خواب و بیداری استفاده کرد. در طی بیو فیدبک، یک درمان گر به شما می‌آموزد که چگونه حرکات عضله فک خود را از طریق بازخورد بینایی، ارتعاشی یا شنوایی تولید شده از الکترو میوگرافی کنترل کنید.
-
روغن نعناع
چند قطره اسانس نعناع را با روغن نارگیل مخلوط کنید. این مخلوط را روی تمام گردن و فک خود بمالید و به آرامی ماساژ دهید. این کار را حداقل دو بار در روز انجام دهید. این روغن به شما احساس شادابی می دهد و همچنین به آرامش سیستم عصبی شما کمک می کند. ماساژ با روغن نعناع قبل از خواب به جلوگیری از ساییدن دندان کمک می کند.
-
کاهش مصرف کافئین
قهوه و چای از نوشیدنی های مورد علاقه اکثر ایرانی ها هستند. با این حال، اگر شب ها دچار دندان قروچه می شوید توصیه می کنیم که مصرف کافئین را کاهش دهید. تحقیقات اخیر نشان داده است که مصرف بیش از ۵ فنجان قهوه در روز به مدت طولانی می تواند باعث بروز مشکلات عصبی و روانی در فرد شود و عوارضی مانند مصرف طولانی مدت داروهای مسکن دارد. همچنین مصرف کافئین می تواند باعث تغییراتی در ضربان قلب شده و باعث بروز تنگی نفس شود.
-
مدیریت اضطراب یا استرس (مدیتیشن)
اگر به خاطر استرس دندان هایتان را به هم فشار می دهید، ممکن است بتوانید با یادگیری استراتژی هایی که آرامش را تقویت می کنند، مانند مدیتیشن، از این مشکل جلوگیری نمایید. اگر مشکل شما به اضطراب مربوط می شود، صحبت با یک درمان گر یا مشاور ممکن است مفید باشد.
-
شیر زردچوبه
برای کاهش التهاب، اسپاسم و گرفتگی عضلات فک و دهان از زردچوبه استفاده نمایید. این گیاه خاصیتی گرم داشته و برای درمان موثر است. برای درمان دندان قروچه، قبل از خواب زردچوبه را با شیر مخلوط کرده و میل کنید و از سایر مزایای سلامتی آن بهره ببرید.
مطالعه بیشتر: تحلیل لثه چیست؟
اصلی ترین علت دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه یک عارضه چند عاملی است و به ندرت میتوان تنها یک دلیل را برای آن پیدا کرد. متخصصان معتقدند ترکیبی از عوامل فیزیکی، روانی و ژنتیکی در بروز آن نقش دارند. یکی از اصلی ترین دلایل شناخته شده، عوامل روانی مانند استرس و اضطراب است. از سوی دیگر، عوامل فیزیکی نیز نقش مهمی ایفا میکنند. ناهماهنگی دندان ها و مشکلات بایت (مال اکلوژن)، میتواند مغز را برای ساییدن تحریک کند.
تفاوت دندان قروچه در خواب و بیداری
اگرچه هر دو نوع دندان قروچه شامل فعالیت بیش از حد عضلات فک هستند، اما تفاوت های مهمی در علت، الگو و روش های درمانی آنها وجود دارد. دندان قروچه در خواب یک اختلال حرکتی مرتبط با خواب طبقه بندی میشود و فرد هیچ کنترلی بر روی آن ندارد. دندان قروچه در بیداری بیشتر با عوامل روانی مانند استرس و تمرکز مرتبط است. اگرچه این عمل نیز نیمه خود آگاه است، اما فرد میتواند کنترل بیشتری روی آن داشته باشد.
عوارض خطرناک عدم درمان دندان قروچه
نادیده گرفتن دندان قروچه میتواند منجر به مجموعه ای از مشکلات جدی و گاهی غیرقابل بازگشت شود. ساییدگی پیشرونده دندان ها شایع ترین عارضه است که میتواند به از بین رفتن کامل مینای دندان و کوتاه شدن شدید تاج دندان ها منجر شود. این نیروهای شدید میتواند باعث شکستگی دندان ها و پرکردگی ها گردد.
در موارد شدیدتر، فشار مداوم میتواند به تحلیل استخوان فک و بافت های نگهدارنده دندان منجر شده و حتی باعث لق شدن دندان ها شود.
آیا ارتودنسی میتواند دندان قروچه را درمان کند؟
ارتباط بین ارتودنسی و دندان قروچه یک موضوع پیچیده است. در مواردی که دندان قروچه ناشی از ناهماهنگی دندان ها و مشکلات بایت باشد، ارتودنسی میتواند نقش موثری در کاهش آن ایفا کند.
- ایجاد بایت متعادل: هدف اصلی ارتودنسی، ایجاد یک بایت پایدار و متعادل است که در آن، نیروهای جویدن به طور مساوی توزیع شوند.
- کاهش تنش عضلانی: با اصلاح بایت، عضلات فک و صورت در یک موقعیت راحت تر و طبیعی تر قرار میگیرند. این امر به کاهش تنش و اسپاسم های عضلانی کمک میکند.
- استفاده از الاینرها به عنوان محافظ: در بیمارانی که از سیستم اینویزیلاین استفاده میکنند، خود الاینرها میتوانند مانند یک نایت گارد عمل کرده و از ساییده شدن دندان ها جلوگیری کنند.
- اصلاح ناهنجاری های فکی: در برخی موارد، مشکلات اسکلتی فک میتواند در بروز دندان قروچه نقش داشته باشد. درمان شلوغی دندان با ارتودنسی و اصلاح بایت میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
روش های درمان دندان قروچه عصبی
دندان قروچه عصبی که در پاسخ به استرس و اضطراب رخ میدهد، نیازمند یک رویکرد درمانی چند جانبه است که بر مدیریت عوامل روانی تمرکز دارد.
- تکنیک های مدیریت استرس: این اصلی ترین بخش درمان است. روش هایی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق میتوانند به کاهش سطح کلی استرس کمک کنند.
- افزایش آگاهی (Biofeedback): این تکنیک به فرد کمک میکند تا از فعالیت عضلات فک خود آگاه شود و به صورت ارادی آن را کنترل کند.
- مشاوره و روان درمانی: صحبت با یک مشاور یا روانشناس میتواند به شناسایی و مدیریت ریشه ای استرس و اضطراب کمک کند.
- اصلاح سبک زندگی: کاهش مصرف کافئین و الکل و داشتن یک برنامه خواب منظم میتواند تاثیر استرس بر سلامت دهان و دندان را کاهش داده و به کنترل دندان قروچه کمک نماید.
فرق دندان قروچه کودکان و بزرگسالان
دندان قروچه در کودکان پدیده ای نسبتاً شایع است و دلایل و پیامدهای آن میتواند با بزرگسالان متفاوت باشد. در کودکان، دندان قروچه اغلب با فرایند رشد فک ها و در آمدن دندان های دائمی مرتبط است و در بسیاری از موارد با افزایش سن به خودی خود برطرف میشود. دلایل دیگری مانند گوش درد یا دندان درد نیز میتواند باعث ساییدن دندان ها در کودکان شود.
در بزرگسالان، این عارضه معمولاً ریشه های پیچیده تری مانند استرس مزمن یا مشکلات بایت دارد و احتمال برطرف شدن خود به خودی آن کمتر است. تفاوت ارتودنسی کودکان و بزرگسالان نیز در همین پتانسیل رشد نهفته است.
بهترین روش های درمان دندان قروچه در خانه
در کنار درمان های بالینی، راهکارهای خانگی متعددی وجود دارد که میتواند به کاهش علائم و کنترل دندان قروچه کمک کند.
- استفاده از کمپرس گرم: قرار دادن یک حوله گرم یا کمپرس گرم روی عضلات فک به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از خواب، میتواند به شل شدن عضلات و کاهش تنش کمک کند.
- ماساژ عضلات فک و گردن: ماساژ ملایم عضلات جونده، شقیقه ها و عضلات گردن میتواند به کاهش گرفتگی و درد ناشی از فشردن دندان ها کمک کند.
- پرهیز از مواد محرک: کاهش مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چای، به خصوص در ساعات پایانی روز، میتواند به آرامش سیستم عصبی و کاهش دندان قروچه شبانه کمک کند.
- ترک عادت جویدن غیر غذایی: از جویدن اشیایی مانند سر خودکار، مداد یا ناخن خودداری کنید، زیرا این عادات میتوانند عضلات فک را به فعالیت بیش از حد تحریک کنند. جویدن آدامس در حین ارتودنسی نیز باید با احتیاط انجام شود.
نقش نایت گارد در محافظت از دندان ها
نایت گارد یا محافظ دهانی شبانه، یکی از رایج ترین و موثرترین روش ها برای مدیریت عوارض دندان قروچه است. این وسیله که از پلاستیک نرم یا سخت ساخته میشود، به صورت سفارشی برای فک بالا یا پایین بیمار تهیه میگردد. نایت گارد به طور مستقیم دندان قروچه را درمان نمیکند، اما با ایجاد یک لایه محافظ بین دندان های بالا و پایین، از ساییدگی، شکستگی و آسیب به دندان ها جلوگیری میکند.
همچنین با جذب بخشی از نیروهای فشاری، به کاهش فشار روی مفصل فک و تسکین درد عضلات کمک میکند. استفاده از نایت گارد برای افرادی که دندان قروچه شدید دارند، یک اقدام ضروری برای حفظ سلامت دندان ها است.
چه زمانی برای درمان دندان قروچه به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه دندان قروچه خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد، اما در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص ضروری است. در صورتی که ساییدگی دندان های شما به وضوح قابل مشاهده است یا دندان هایتان دچار شکستگی یا لب پریدگی شدند. اگر به طور مداوم با درد در فک، صورت یا گوش از خواب بیدار میشوید.
در صورتی که سردرد های مداوم و بدون دلیل مشخصی دارید. اگر همسر یا اطرافیانتان از صدای بلند دندان قروچه شما در شب شکایت دارند، بهتر است برای مشاوره آنلاین ارتودنسی یا حضوری اقدام کنید.
آیا رژیم غذایی در کنترل دندان قروچه موثر است؟
رژیم غذایی به تنهایی نمیتواند دندان قروچه را درمان کند، اما برخی تغییرات در آن میتواند به کاهش علائم و کنترل این عادت کمک نماید. پرهیز از غذاهای سفت و جویدنی مانند آجیل، ته دیگ و آبنبات های سفت میتواند به عضلات فک استراحت داده و از خستگی و درد آنها بکاهد. افزایش مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم و منیزیم نیز میتواند به سلامت عضلات و سیستم عصبی کمک کند.
منیزیم به عنوان یک شل کننده طبیعی عضلات شناخته میشود. همچنین، نوشیدن آب کافی در طول روز برای هیدراته نگه داشتن بدن و عملکرد صحیح عضلات اهمیت دارد.
جدول مقایسه ای روش های درمانی دندان قروچه
برای انتخاب بهترین رویکرد درمانی، آگاهی از مزایا و معایب هر روش ضروری است. جدول زیر به مقایسه گزینه های درمانی رایج برای دندان قروچه میپردازد تا به شما در تصمیم گیری آگاهانه با مشورت متخصص ارتودنسی در تهران کمک کند.
|
روش درمانی |
هدف اصلی |
مزایا |
معایب |
|
نایت گارد |
محافظت از دندان ها |
جلوگیری موثر از ساییدگی، کاهش فشار بر فک |
عادت را درمان نمیکند، نیاز به ساخت سفارشی دارد |
|
مدیریت استرس |
کاهش علت ریشه ای |
درمان علت اصلی، بهبود سلامت عمومی روان |
نیازمند زمان و تعهد بیمار است، نتیجه فوری ندارد |
|
ارتودنسی |
اصلاح بایت و ناهماهنگی |
رفع علت فیزیکی، نتیجه دائمی و پایدار |
هزینه بالاتر، طول درمان بیشتر |
|
دارو درمانی |
شل کردن عضلات |
کاهش موقت فعالیت عضلانی در موارد شدید |
فقط برای کوتاه مدت مناسب است، عوارض جانبی دارد |
ارتباط دندان قروچه و اختلال مفصل فک (TMJ)
دندان قروچه و اختلال مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) ارتباطی بسیار نزدیک و دوطرفه با یکدیگر دارند.
- دندان قروچه به عنوان علت TMJ: فشار و نیروی بیش از حدی که در اثر دندان قروچه به مفصل فک وارد میشود، یکی از دلایل اصلی بروز اختلال TMJ است. این فشار مداوم میتواند باعث التهاب، جابجایی دیسک مفصلی و درد شدید در ناحیه مفصل شود.
- TMJ به عنوان تشدید کننده دندان قروچه: از طرف دیگر، درد و ناراحتی ناشی از اختلال TMJ خود میتواند باعث افزایش تنش عضلانی و تشدید عادت دندان قروچه به عنوان یک واکنش جبرانی شود.
- درمان همزمان: بنابراین، در بسیاری از موارد، درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) با ارتودنسی و کنترل دندان قروچه باید به صورت همزمان انجام شود تا یک چرخه معیوب شکسته شده و نتیجه پایدار حاصل گردد.
تاثیر دندان قروچه بر کیفیت خواب
دندان قروچه شبانه میتواند تاثیرات منفی قابل توجهی بر کیفیت خواب فرد و حتی شریک زندگی او داشته باشد.
- ایجاد میکرو برانگیختگی: فعالیت شدید عضلات فک در طول دندان قروچه، اغلب با بیدار شدن های بسیار کوتاه و ناخودآگاه (میکرو برانگیختگی) همراه است. این وقفه های مکرر در چرخه خواب، مانع از رسیدن فرد به مراحل عمیق و ترمیمی خواب میشود.
- خستگی در طول روز: در نتیجه، فرد ممکن است با وجود خوابیدن به مدت کافی، در طول روز احساس خستگی، خواب آلودگی و کاهش تمرکز داشته باشد.
- ارتباط با آپنه خواب: تحقیقات نشان دادند که ارتباط قوی بین دندان قروچه شبانه و آپنه انسدادی خواب وجود دارد. در بسیاری از موارد، دندان قروچه یک واکنش غیرارادی بدن برای باز کردن راه هوایی مسدود شده است. بهبود خواب با ارتودنسی و درمان های مرتبط میتواند به هر دو مشکل کمک کند.
روش های درمانی دارویی برای دندان قروچه
استفاده از دارو معمولاً به عنوان یک راه حل کوتاه مدت و برای موارد شدید دندان قروچه در نظر گرفته میشود و خط اول درمان نیست.
- شل کننده های عضلانی: داروهایی مانند دیازپام ممکن است برای مدت کوتاهی قبل از خواب تجویز شوند تا به کاهش فعالیت عضلات جونده کمک کنند. استفاده طولانی مدت از این داروها به دلیل خطر وابستگی توصیه نمیشود.
- تزریق بوتاکس: تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) به طور مستقیم در عضلات بزرگ جونده (عضله ماستر)، یک روش موثر برای تضعیف این عضلات و کاهش شدت دندان قروچه است. اثر این تزریق معمولاً ۳ تا ۶ ماه باقی میماند.
- داروهای ضد اضطراب: اگر دندان قروچه به شدت با اضطراب مرتبط باشد، ممکن است روانپزشک داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی خاصی را تجویز کند. با این حال، باید توجه داشت که برخی از این داروها خود میتوانند دندان قروچه را تشدید کنند.
آیا دندان قروچه در دوران بارداری شایع است؟
بله، برخی از زنان ممکن است در دوران بارداری برای اولین بار دندان قروچه را تجربه کنند یا متوجه تشدید آن شوند. تغییرات هورمونی، افزایش سطح استرس و اضطراب مرتبط با بارداری و زایمان، و همچنین اختلالات خواب که در این دوره شایع هستند، همگی میتوانند از عوامل موثر در بروز یا تشدید دندان قروچه باشند.
مدیریت ارتودنسی در دوران بارداری و مشکلات دهانی در این دوره نیازمند احتیاط بیشتری است. استفاده از روش های غیر دارویی مانند نایت گارد، تکنیک های آرام سازی و کمپرس گرم، گزینه های ایمن و مناسبی برای کنترل این مشکل در دوران بارداری هستند.
نقش وراثت و ژنتیک در بروز دندان قروچه
تحقیقات علمی نشان میدهند که عوامل ژنتیکی میتوانند در تمایل فرد به دندان قروچه نقش داشته باشند. مطالعات روی دوقلو ها و خانواده ها نشان داده است که اگر یکی از اعضای خانواده سابقه دندان قروچه داشته باشد، احتمال بروز آن در سایر اعضا نیز افزایش می یابد. به نظر میرسد که استعداد ژنتیکی میتواند بر نحوه واکنش سیستم عصبی به استرس یا بر ساختار خواب فرد تأثیر بگذارد و او را مستعد این عادت کند.
البته ژنتیک تنها عامل نیست و تعامل آن با عوامل محیطی مانند استرس و سبک زندگی، تعیین کننده نهایی بروز دندان قروچه است. تاثیر وراثت و ژنتیک در ارتودنسی و ناهنجاری های فکی نیز به خوبی شناخته شده است.
آیا دندان قروچه باعث تغییر رنگ دندان ها میشود؟
دندان قروچه به طور مستقیم باعث تغییر رنگ شیمیایی دندان نمیشود، اما میتواند به روش های غیرمستقیم ظاهر رنگی دندان ها را تحت تأثیر قرار دهد. فرایند ساییدگی مداوم، لایه سفید و خارجی دندان یعنی مینا را از بین میبرد. با نازک شدن مینا، لایه زردتر زیرین آن یعنی عاج دندان، بیشتر نمایان میشود. این امر باعث میشود که دندان ها به مرور زمان زردتر و تیره تر به نظر برسند.
علاوه بر این، ساییدگی میتواند ترک های بسیار ریزی در سطح دندان ایجاد کند که این ترک ها مستعد جذب رنگدانه های موجود در مواد غذایی مانند چای، قهوه و نوشابه هستند و باعث ایجاد لکه میشوند. تغییر رنگ دندان ها در ارتودنسی نیز گاهی به دلیل بهداشت نامناسب رخ میدهد.
درمان دندان قروچه و اصلاح دیپ بایت
دیپ بایت یا همپوشانی عمودی بیش از حد دندان های جلو، یکی از انواع مال اکلوژن است که میتواند با دندان قروچه در ارتباط باشد. در حالت دیپ بایت، دندان های جلوی فک پایین ممکن است با سطح پشتی دندان های بالا تماس نامناسبی داشته باشند که این میتواند به عنوان یک عامل تحریک کننده برای ساییدن عمل کند. همچنین، این وضعیت میتواند باعث محدودیت حرکتی فک پایین و افزایش تنش در عضلات و مفصل فک شود.
درمان ارتودنسی برای اصلاح دیپ بایت با باز کردن بایت و ایجاد یک رابطه صحیح بین دندان های جلو، میتواند به کاهش قابل توجه دندان قروچه در این بیماران کمک کند.
آیا دندان قروچه باعث ایجاد فاصله بین دندان ها میشود؟
به طور معمول، دندان قروچه به خودی خود عامل اصلی ایجاد فاصله بین دندان ها (دیاستما) نیست. نیروهای دندان قروچه عمدتاً عمودی (فشردن) یا افقی (ساییدن) هستند و باعث حرکت دادن ریشه دندان در استخوان نمیشوند. با این حال، در بیمارانی که به دلیل بیماری های لثه دچار تحلیل استخوان و ضعف بافت های نگهدارنده دندان هستند، نیروهای شدید دندان قروچه میتواند این فرایند را تسریع کرده و باعث حرکت یا جابجایی دندان ها و در نتیجه ایجاد یا افزایش فاصله بین دندانی یا دیاستما شود.
چگونه از دندان قروچه پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از دندان قروچه، به خصوص نوع مرتبط با استرس، با اصلاح سبک زندگی و کاهش عوامل خطر امکان پذیر است.
- کاهش استرس روزانه: یادگیری و تمرین منظم تکنیک های آرام سازی مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق میتواند به کاهش تنش های روزمره کمک کند.
- ایجاد روتین خواب آرامش بخش: از کار با وسایل الکترونیکی مانند موبایل و تبلت حداقل یک ساعت قبل از خواب خودداری کنید. به جای آن، فعالیت های آرامش بخشی مانند کتاب خواندن یا گوش دادن به موسیقی ملایم را جایگزین کنید.
- معاینات منظم دندانپزشکی: مراجعه منظم به دندانپزشک به تشخیص زودهنگام علائم ساییدگی و مشکلات بایت کمک میکند. ارتودنسی پیشگیری در کودکان نیز میتواند از بروز مشکلات پیچیده در آینده جلوگیری کند.
- پرهیز از الکل و کافئین: این مواد میتوانند سیستم عصبی را تحریک کرده و کیفیت خواب را کاهش دهند، که هر دو با تشدید دندان قروچه مرتبط هستند.
آیا دندان قروچه به عصب دندان آسیب میزند؟
بله، در موارد شدید و طولانی مدت، دندان قروچه میتواند به عصب یا پالپ دندان آسیب جدی وارد کند. نیروهای مداوم و شدید ناشی از ساییدن، میتواند باعث ایجاد ترک های عمیق در ساختار دندان شود که این ترک ها راه نفوذ باکتری ها به فضای پالپ را باز میکنند و منجر به عفونت و نیاز به درمان ریشه (عصب کشی) میشوند. علاوه بر این، ضربات مکرر میتواند باعث التهاب مزمن در پالپ دندان (پالپیت) و در نهایت مرگ عصب دندان شود. عصب کشی و ارتودنسی همزمان نیازمند برنامه ریزی دقیق درمانی است.
تاثیر دندان قروچه بر زیبایی صورت
تاثیر دندان قروچه فراتر از دندان ها است و میتواند بر زیبایی و ظاهر کلی صورت نیز تأثیر منفی بگذارد. فعالیت بیش از حد و مداوم عضلات جونده، به خصوص عضله ماستر که در زاویه فک قرار دارد، مانند هر عضله دیگری در بدن، باعث حجیم شدن و بزرگ شدن (هایپرتروفی) آن میشود. این امر میتواند ظاهر قسمت پایینی صورت را پهن تر، مربعی شکل و مردانه کند که ممکن است برای خانم ها نامطلوب باشد. علاوه بر این، کوتاه شدن دندان ها به دلیل ساییدگی، ارتفاع قسمت پایینی صورت را کاهش داده و میتواند ظاهری پیرتر به فرد بدهد. تاثیر ارتودنسی بر زیبایی صورت با اصلاح این موارد میتواند بسیار چشمگیر باشد.
آیا دندان قروچه میتواند باعث تحلیل لثه شود؟
دندان قروچه به طور مستقیم باعث تحلیل لثه نمیشود، اما میتواند به عنوان یک عامل تشدید کننده عمل کند.
- افزایش فشار بر استخوان: نیروهای بیش از حد ناشی از دندان قروچه، فشار زیادی را به استخوان نگهدارنده دندان وارد میکند.
- تسریع فرایند تحلیل: در بیمارانی که به دلیل وجود پلاک باکتریایی و التهاب، مستعد بیماری لثه هستند، این فشار اضافی میتواند فرایند تحلیل استخوان و در نتیجه تحلیل لثه را تسریع بخشد.
- ابفرکشن (Abfraction): همچنین، این نیروها میتوانند باعث ایجاد ضایعات گو-وه ای شکل در ناحیه طوق دندان (محل اتصال لثه به دندان) شوند که این ضایعات نیز با تحلیل لثه همراه هستند.
خدمات کلینیک فوق تخصصی دکتر مهریزی
در کلینیک بهترین متخصص ارتودنسی شهرک غرب، دکتر احسان مهریزی، طیف کاملی از خدمات ارتودنسی با بهره گیری از مدرن ترین تجهیزات و تکنیک های روز دنیا ارائه میشود. هدف ما ارائه درمانی کاملاً شخصی سازی شده برای دستیابی به بهترین نتیجه ممکن است.
- ارتودنسی ثابت: استفاده از براکت های فلزی یا سرامیکی برای اصلاح پیچیده ترین ناهنجاری ها.
- ارتودنسی متحرک: استفاده از پلاک های متحرک برای درمان های ساده تر یا به عنوان بخشی از درمان دو مرحله ای.
- ارتودنسی نامرئی: روشی شفاف و تقریبا نامرئی برای ردیف کردن دندان ها بدون دیده شدن دستگاه.
- ارتودنسی سرامیکی: بریس های همرنگ دندان که زیبایی بیشتری را در طول دوره درمان فراهم می کنند.
- ارتودنسی لینگوال: پیشرفته ترین روش ارتودنسی که در آن بریس ها در پشت دندان ها نصب می شوند.
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
نتیجه گیری
روش های درمان دندان قروچه یک رویکرد چند وجهی را میطلبد که از تشخیص دقیق علت تا به کارگیری راهکارهای مدیریتی و درمانی را شامل میشود. این عادت مخرب، در صورت عدم کنترل، میتواند آسیب های جدی و دائمی به دندان ها، عضلات و مفاصل فک وارد کند. راهکارهای اولیه مانند استفاده از نایت گارد و مدیریت استرس، نقش کلیدی در کنترل عوارض دارند.
در مواردی که مشکلات بایت و ناهماهنگی دندان ها علت اصلی باشند، درمان های تخصصی تر مانند ارتودنسی میتوانند راه حلی بنیادین و پایدار ارائه دهند. مراجعه به موقع به متخصص برای ارزیابی دقیق و انتخاب بهترین مسیر درمانی، حیاتی است. در کلینیک دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی، با یک برنامه درمانی جامع، میتوانید این عادت را مدیریت کرده و سلامت و زیبایی لبخند خود را برای همیشه تضمین کنید.
سوالات متداول
آیا دندان قروچه میتواند ارثی باشد؟
بله، تحقیقات نشان میدهند که استعداد ابتلا به دندان قروچه میتواند تا حدی زمینه ژنتیکی داشته باشد. اگر در خانواده شما سابقه این مشکل وجود دارد، احتمال بروز آن در شما نیز بیشتر است.
آیا کودک من که دندان قروچه میکند نیاز به درمان دارد؟
دندان قروچه در کودکان اغلب یک پدیده موقتی و مرتبط با رشد است و معمولاً با بزرگتر شدن برطرف میشود. با این حال، اگر باعث درد یا ساییدگی شدید دندان ها شده است، بهتر است برای بررسی و دریافت راهکارهای مدیریتی مانند ارتودنسی فانکشنال با متخصص مشورت کنید.
آیا نایت گاردهای آماده داروخانه ای موثر هستند؟
نایت گاردهای آماده ممکن است به عنوان یک راه حل موقت و ارزان قیمت عمل کنند، اما به دلیل عدم تطابق کامل با دندان های شما، میتوانند در دراز مدت باعث تشدید مشکلات بایت یا مفصل فک شوند. بهترین و ایمن ترین گزینه، ساخت نایت گارد سفارشی توسط دندانپزشک است.
آیا بوتاکس درمان قطعی دندان قروچه است؟
تزریق بوتاکس یک درمان قطعی نیست، بلکه یک روش مدیریتی بسیار موثر برای کاهش شدت فعالیت عضلات و کنترل علائم در موارد شدید است. اثر آن موقتی (معمولاً ۳ تا ۶ ماه) است و برای حفظ نتیجه نیاز به تزریق مجدد دارد، اما میتواند در شکستن چرخه درد و اسپاسم عضلانی ناشی از کراس بایت بسیار مفید باشد.
آیا استرس تنها دلیل دندان قروچه است؟
خیر، استرس و اضطراب یکی از شایع ترین و مهم ترین دلایل هستند، اما تنها دلیل نیستند. عواملی مانند ناهماهنگی دندان ها (مال اکلوژن)، اختلالات خواب مانند آپنه، عوارض جانبی برخی داروها و مصرف مواد محرک مانند کافئین نیز میتوانند در بروز دندان قروچه نقش داشته باشند.
چه تفاوتی بین فشردن دندان ها و ساییدن آنها وجود دارد؟
فشردن دندان ها (Clenching) یک فشار ثابت و ایستا است که بیشتر در طول روز و در پاسخ به استرس رخ میدهد. ساییدن (Grinding) یک حرکت ریتمیک و دینامیک است که بیشتر در طول شب اتفاق می افتد و صدای مشخصی تولید میکند. هر دو نوع میتوانند آسیب رسان باشند، اما اوربایت شدید ممکن است ساییدن را تشدید کند.
آیا دندان قروچه میتواند باعث سرگیجه شود؟
بله، در برخی موارد، تنش و اسپاسم شدید در عضلات فک و گردن که ناشی از دندان قروچه است، میتواند بر گوش داخلی که مسئول تعادل است، تأثیر گذاشته و منجر به علائمی مانند سرگیجه یا وزوز گوش (تینیتوس) شود.
منبع
