شاید برای شما بارها پیش‌آمده باشد که حین صحبت‌کردن یا غذاخوردن فکتان صدا بدهد و گاهی شما را راهی مطب‌های دندانپزشکی کند. صدادادن فک هنگام غذاخوردن و یا صحبت‌کردن همواره افراد بسیاری را مجبور به مراجعه به پزشک می‌کند. اما صدادادن فک نشانه چیست و درمان آن چگونه است؟
اگر صدادادن فک هنگام جویدن غذا و صحبت‌کردن شما را هم کلافه کرده است، تا انتهای این مقاله از مطب بهترین متخصص ارتودنسی در تهران ما را همراهی کنید تا علائم و علل ایجاد صدای مفصل فک و همچنین راه‌های درمان آن را برایتان شرح دهیم.
لینک مرتبط: بهترین متخصص ارتودنسی شهرک غرب
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
ناهنجاری فک یکی از مشکلات رایج ارتودنسی است که درمان آن میتواند بر زیبایی چهره و عملکرد صحیح دندان ها تأثیر بگذارد. مراجعه به متخصص خوب ارتودنسی در شمال تهران برای درمان ناهنجاری فک، گامی مؤثر در جهت بهبود ساختار فک و اصلاح طرح لبخند است. با وجود مزایای متعدد، آگاهی از عوارض ارتودنسی دندان پیش از شروع درمان اهمیت دارد. انحراف یا کجی فک نه تنها می تواند ظاهر صورت و لبخند فرد را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه ممکن است در عملکرد طبیعی فک، مانند جویدن غذا، تکلم و حتی تنفس نیز اختلال ایجاد کند و در صورت عدم درمان، منجر به بروز مشکلات جدی تر در ساختار دهان و فک شود. سفت شدن عضلات فک و صورت معمولاً بر اثر استرس، دندان قروچه یا مشکلات مفصل فکی گیجگاهی ایجاد می شود و می تواند منجر به درد مزمن، خستگی عضلانی، دشواری در باز کردن دهان، احساس فشار در ناحیه صورت و حتی بروز سردرد های مکرر و آزار دهنده شود.
صدای مفصل فک چیست؟
عارضه صدای مفصل فک یا کلیک فک مشکلی است که موجب ایجاد صدای فک میشود و ممکن است با درد نیز همراه باشد. گاهی صدا دادن فک به سبب کشیده‌شدن بیش از اندازه آرواره فک، مثل باز کردن زیاد از حد دهان موقع خمیازه‌کشیدن یا غذاخوردن میتواند به وجود آمده باشد. در مواقع دیگر، این عارضه به دلیل مشکلاتی در عملکرد مفاصل گیجگاهی فکی یا مفاصلی که استخوان فک را به کناره‌های جمجمه متصل می‌کنند، ایجاد میشود.
جراحی فک ارتوگناتیک، یک راهکار تخصصی برای اصلاح ناهنجاری های فک و بهبود عملکرد دهان و صورت است. این نوع جراحی معمولاً برای افرادی که با مشکلاتی مانند ناهماهنگی فک ها، اختلال در جویدن، یا مشکلات زیبایی چهره مواجه هستند، توصیه میشود.
لینک مفید: ارتودنسی فک پایین
علائم صدای مفصل فک کدام‌اند؟
عارضه صدای مفصل فک علاوه بر تق‌تق کردن و شنیدن صدایی شبیه به ترکیدگی یا ساییدگی هنگام باز و بسته کردن دهان ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد. شایع‌ترین علائم صدادادن مفصل فک عبارت‌اند از:
- درد و ناراحتی در استخوان و مفصل فک
- بروز حساسیت در صورت یا فک
- مشکل در باز یا بسته کردن دهان هنگام صحبت‌کردن یا غذاخوردن
- فک در حالت باز یا بسته قفل شود
- مشکل در خوردن
- درد و سفتی عضلات صورت هنگام صبح و بعد از بیدارشدن از خواب
- تورم صورت
- دندان‌درد
- احساس زنگ‌زدن یا پر بودن گوش
- سردرد
- مشکل در گاززدن، جویدن و بلع غذا
- مشکل در نحوه قرارگیری دندان‌های بالا و پایین روی‌هم
- درد در عضلات گردن
- گوش‌درد
لینک مفید: ارتودنسی فک بالا
از قبل بدانید: ارتودنسی و سردرد
روش های تشخیص عارضه صدای مفصل فک
برای فهمیدن اینکه چه عاملی باعث صدادادن مفاصل فک شده است، پزشک باید معاینات فیزیکی و آزمایش‌های لازم را انجام دهد. پیش از هر چیز پزشک درباره سابقه بیماری‌های بیمار پرس‌وجو می‌کند. پزشک همچنین مفاصل فک بیمار را از نظر درد یا حساسیت بررسی می‌کند و موقع حرکت فک صدای به وجود آمده را گوش می‌دهد. در طی معاینه عملکرد فک نیز بررسی میشود. پزشک این کار را برای اطمینان از عدم قفل‌شدن فک هنگام باز و بسته‌شدن دهانش انجام می‌دهد.
از اقدامات دیگر که پزشک هنگام معاینه و بررسی فک انجام می‌دهد، بررسی مشکلات عضلات صورت و آزمایش حفره دهانی است. درصورتی‌که مشکل جدی باشد یا علت اختلال در معاینه فیزیکی مشخص نشود، بیمار باید رادیوگرافی کند. به کمک عکس‌برداری اشعه ایکس می‌توان فک‌ها، مفاصل گیجگاهی – فکی و دندان‌ها را مشاهده کرد. ممکن است لازم باشد آزمایش‌ها دیگری مانند MRI یا سی‌تی‌اسکن نیز نیاز باشد.
MRI نشان می‌دهد که آیا دیسک TMJ هنگام حرکت فک در موقعیت مناسبی قرار می‌گیرد یا خیر. سی‌تی‌اسکن نیز جزئیات استخوانی مفصل را نشان می‌دهد. پزشکان با انجام این معاینات یک‌به‌یک مشکلات احتمالی را بررسی و رد یا تأیید می‌کنند تا علت نهایی صدا دادن فک را پیدا کنند. اگر چیزی درباره اختلال فصل فک نمی دانید، پیشنهاد ما به شما مطالعه مقاله درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) با ارتودنسی است.
خدمات: ارتودنسی کودکان
مقاله مفید: درمان مشکلات گوارشی با استفاده از ارتودنسی
علل ایجاد صدای مفصل فک
هر فردی در هر سن یا جنسیتی میتواند عارضه صدا دادن فک را تجربه کند. همچنین ممکن است این عارضه به دلیل رفتارهای غلط صورت گیرد. در زیر برخی از علل ایجاد صدادادن فک را می‌شماریم:
- دندان‌قروچه‌کردن
- جویدن آدامس به صورت منظم یا بیش از اندازه
- عادت جویدن و خوردن ناخن
- فشارآوردن به فک
- گازگرفتن لب یا داخل گونه
- اختلالات مادرزادی و ژنتیکی
- جویدن و غذاخوردن یک‌طرفه
- گازگرفتن غیرمسطح به سبب استفاده نمودن از دندان‌مصنوعی یا روکش دندان
لینک مفید: روش های درمان دندان قروچه
بیماری‌هایی که موجب ایجاد صدای مفصل فک می‌شوند کدام‌اند؟
در برخی موارد علت صدادادن فک هنگام غذاخوردن و صدای قولنج فک وجود برخی بیماری‌ها تشخیص داده میشود. از جمله بیماری‌هایی که علت تق‌تق کردن فک هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
خدمات: ارتودنسی ثابت
· وجود ناهنجاری یا مال‌اکلوژن دندان‌ها
وجود هر نوع ناهماهنگی ناهنجاری در استخوان فک و دندان‌ها که به‌عنوان مال‌اکلوژن شناخته می‌شوند میتواند علت صدادادن فک باشد. ناهنجاری‌های فک و دندان مانند اوربایت، آندربایت و اورجت دندان با انواع روش‌های ارتودنسی قابل‌درمان هستند.
خدمات: ارتودنسی متحرک
· عفونت دهان و دندان
در بعضی از موارد دلیل تق‌تق کردن فک از وجود عفونت در دهان مثل عفونت دندان یا عفونت لثه نشات می‌گیرد. اگر احساس خشکی دهان، طعم بد در دهان، درد صورت یا التهاب دارید توصیه میشود برای تشخیص وجود عفونت به دندانپزشک مراجعه نمایید. در اغلب موارد عفونت دهان با داروهای آنتی‌بیوتیک درمان میشود.
خدمات: ارتودنسی نامرئی
· ضربه و آسیب به فک
آسیب به فک، شکستگی یا دررفتگی آن در اثر ضربه یا تروما باعث اختلال در عملکرد مفصل فک و صدادادن آن میشود. رایج‌ترین علل آسیب به فک شامل تصادفات جاده‌ای، آسیب‌های ورزشی، سقوط از ارتفاع و آسیب‌های فیزیکی است. البته عادات بدی مثل جویدن اشیا سخت و ناخن، جویدن آدامس و دندان‌قروچه، در درازمدت به فک می‌توانند آسیب بزنند.
اگر صدادادن فک با علائمی مانند خونریزی، کبودی و التهاب همراه باشد، بهتر است هرچه سریع‌تر برای درمان‌های پزشکی اقدام نمایید.
خدمات: ارتودنسی بزرگسالان
· آرتروز فک
بیماری آرتروز فک یا آرتریت یکی از دلایل صدای فک هنگام باز و بسته‌شدن است. این بیماری باعث تخریب بافت غضروفی در مفصل گیجگاهی شده و با علائمی مانند درد مفصل، کاهش دامنه حرکتی مفصل، احساس سفتی در فک، التهاب و تورم مفصل همراه است. بعضی از بیماران آرتریت روماتوئید نیز به کاهش اشتها و خسنگی دچار می‌شوند.
خدمات: ارتودنسی سرامیکی
بیشتر بدانید: آندربایت
· سندروم درد میوفاسیال
سندروم درد میوفاسیال که به سبب انقباض مکرر عضلات در طولانی مدت رخ می‌دهد یکی دیگر از دلایل صدای فک است. این سندروم درد مزمنی است که بعضی از نقاط خاص در عضلات را درگیر خود می‌نماید. به طور معمول افرادی که شغل خیلی سختی دارند به این سندروم دچار می‌شوند و یا فعالیت ورزشی زیادی انجام می‌دهند که در آن باید حرکات مخصوصی را دائماً تکرار نمایند. این عارضه با علائمی از قبیل درد عضلانی، درد مداوم یا پیش‌رونده، مشکلات خواب و تغییرات خلق‌وخو همراه است.
خدمات: ارتودنسی لینگوال
· تومورها
امکان دارد تومورها در هر قسمتی از دهان به وجود آیند. گاهی محل تومور به نحوی است که حرکت فک را تحت‌تأثیر قرار داده و باعث ایجاد صدا در مفصل فک میشود. برخی تومورها نیز بدخیم بوده و منجر به سرطان می‌شوند. علائم خطر نشان‌دهنده وجود تومور عبارت‌اند از زخم دهان، مشکل در استفاده از دندان‌مصنوعی، درد شدید گوش، احساس وجود توده در دهان، کاهش اشتها و وزن، مشکل در باز و بسته کردن دهان.
· آپنه خواب
یک نوع اختلال شایع در خواب وجود دارد که افراد در طول مدت خواب مکث تنفسی یا تنفس سطحی دارند که به آن آپنه خواب می‌گویند. این اختلال به‌مرور به فک آسیب رسانده و باعث صدادادن آن میشود. اگر علائمی مانند خواب‌آلودگی در طول روز، سردرد یا اختلالات خلقی دارید و اطرافیان از خر و پف‌کردن شما در زمان خواب شکایت می‌کنند به‌احتمال زیاد شما دچار آپنه خواب هستید. این عارضه علاوه بر صدای فک خطر ابتلا به بیماری‌های جدی دیگری مانند فشارخون بالا، حمله قلبی و چاقی را افزایش می‌دهد. مقاله بهبود خواب با ارتودنسی را نیز مطالعه کنید.
لینک مفید: درمان آپنه خواب با ارتودنسی
درمان صدای مفصل فک
درمان این عارضه به دو صورت پزشکی و خانگی انجام میشود که در ادامه به بررسی و شرح آنها خواهیم پرداخت.
· درمان‌های پزشکی برای صدادادن فک
- داروها مختلف با تجویز پزشک
- جراحی‌های فک برای ازبین‌بردن ناهنجاری‌های فکی
- تزریقات مسکن
- آسان‌تر کردن حرکت فک در این وضعیت با استفاده از امواج فرابنفش
- لیزردرمانی یا درمان از طریق امواج
- اقدامات بهبود وضعیت دندانی مثل ارتودنسی
- آرام‌کردن عضلات فک و صورت با انجام الکترو تراپی
لینک مفید: جراحی فک یا ارتودنسی
لینک مفید: جراحی فک ارتوگناتیک
· درمان خانگی برای صدای دادن فک
برخی از افراد ممکن است به درمان‌های خانگی نظیر روش‌های زیر نیاز داشته باشند:
- استفاده از داروهای بدون نسخه مثل ناپروکسن، ایبوپروفن، یا انواع دیگر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- گرم‌کردن موضع و استفاده از کیسه یخ
- اجتناب از خوردن غذاهای سفت‌وسخت
- کاهش فشار روی فک با ایجاد فاصله بین دندان‌ها و شل کردن فک
- مدیریت استرس و کاهش آن
- اجتناب از باز کردن بیش از اندازه فک و فعالیت‌هایی مانند آواز و فریادزدن
- کاهش ناهماهنگی صورت با بدن و هماهنگ‌کردن وضعیت فک با بدن
- فیزیوتراپی مفصل فک با کشش و ماساژ آن
لینک مفید: هزینه ارتودنسی دندان
آیا صدادادن مفصل فک خطرناک است؟
همان‌طور که گفته شد صدای مفصل فک علل مختلفی دارد. تشخیص اینکه آیا صدادادن فک خطرناک است یا خیر به علت بروز آن، شدت آسیب وارده به استخوان و مفصل فک و شرایط بیمار دارد. در مواردی که به فک آسیب جدی وارد شده باشد و سبب ایجاد صدا در آن شود، این مشکل برای فرد میتواند خطرناک باشد.
معمولا تا هنگامی که صدای فک همراه با درد نباشد به مراجعه به پزشک و اقدارم برای درمان نیاز نیست. اما اگر احساس درد دارید یا برای باز و بسته کردن فک دچار مشکل می‌شوید بهتر است برای یافتن علت و تشخیص خطرناک بودن آن به پزشک مراجعه نمایید.
مقاله مفید: عقب کشیدن فک با ارتودنسی
برای عارضه صدای مفصل فک به چه دکتری مراجعه کنیم؟
حال که تا اینجای این مطلب با علائم و علل صدای مفصل فک به‌خوبی آشنا شدید شاید این سؤال برای شما هم پیش بیاید که برای صدای فک و درمان آن باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟ آیا یک پزشک عمومی میتواند کاری برایمان بکند یا خیر؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم در صورت هر گونه مشاهده علائم زیر و همچنین جابه‌جایی فک و صدادادن آن باید سریعاً به یک دندانپزشک مراجعه کنید. در این حالت وی کاملاً متوجه عارضه شده و بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب می‌کند.
لینک مفید: نمونه درمان ارتودنسی
جمع‌بندی
همان‌طور که در این مطلب از مطب دکتر مهریزی اشاره کردیم صدای مفصل فک علائم و علل مختلفی دارد که باید درمان شود. اگر اختلالی در مفصل فک بروز پیدا کرد، باید بیمار به وسیله دندانپزشک متخصص معاینه گردد و هرچه زود‌تر جهت درمان و رفع این مشکل اقدام نماید.
چنانچه به‌طور مستقیم عارضه ایجاد شده تشخیص داده نشود باید از روش‌های مختلفی چون رادیولوژی استفاده نمود. افراد مبتلا به این مشکل باید برای جویدن غذا از هر دو طرف فک خودشان استفاده کنند، بیش از اندازه دهانشان را باز نگه ندارند و از تخریب بیشتر سطح مفصل فکشان جلوگیری کنند. برای یافتن علت صدای مفصل فک خود و درمان آن می‌توانید به کلینیک تخصصی دکتر مهریزی مراجعه نمایید.
