عقب کشیدن فک با ارتودنسی یکی از پیچیده ترین و در عین حال موثرترین درمان ها در حوزه ارتودنسی است که می تواند تاثیر چشمگیری بر زیبایی چهره، عملکرد جویدن و سلامت کلی فرد داشته باشد. جلو بودن فک بالا یا پایین، که از نظر علمی به آن ناهنجاری های اسکلتی کلاس دو و سه گفته می شود، می تواند منجر به مشکلات متعددی از جمله ظاهر نامطلوب، سایش دندان ها و حتی مشکلات مفصل فک شود. در این مقاله جامع که با نظارت دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی در شهرک غرب تهران تهیه شده است، ما به بررسی کامل روش ها، دستگاه ها و ملاحظات مربوط به این درمان پیشرفته می پردازیم تا شما با دیدی باز و اطلاعات کامل، بهترین مسیر را برای دستیابی به لبخندی هماهنگ و صورتی متوازن انتخاب کنید.
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
آیا عقب کشیدن فک با ارتودنسی بدون جراحی ممکن است؟
این اولین و مهمترین سوالی است که بیماران می پرسند. پاسخ به این سوال به دو عامل کلیدی بستگی دارد: سن بیمار و شدت ناهنجاری. در کودکان و نوجوانانی که هنوز در سن رشد قرار دارند، استخوان های فک نرم و انعطاف پذیر هستند. در این دوران طلایی، یک متخصص ارتودنسی در تهران می تواند با استفاده از دستگاه های ویژه ارتوپدیک، رشد فک ها را هدایت کرده و ناهنجاری را بدون نیاز به جراحی اصلاح کند. اما در بزرگسالان که رشد اسکلتی آنها متوقف شده است، امکان حرکت دادن خود استخوان فک با ارتودنسی به تنهایی وجود ندارد. در این موارد، ارتودنسی می تواند با حرکت دادن دندان ها، ناهنجاری را “جبران” یا “کاموفلاژ” کند، اما برای اصلاحات اسکلتی بزرگ، درمان ترکیبی جراحی فک یا ارتودنسی (ارتوسرجری) ضروری خواهد بود.
عقب کشیدن فک بالا با ارتودنسی (درمان ناهنجاری کلاس دو)
جلو بودن فک بالا یا “اورجت” شدید، یکی از شایع ترین انواع بایت دندان است که در آن دندان های جلویی فک بالا فاصله زیادی با دندان های پایینی دارند. این وضعیت می تواند به دلیل جلو بودن خود استخوان فک بالا یا عقب بودن فک پایین رخ دهد.
- درمان در سنین رشد:
برای عقب کشیدن فک با ارتودنسی در کودکان و نوجوانان، از دستگاه های ارتوپدیک خارج دهانی مانند “هدگیر” (Headgear) استفاده می شود. هدگیر با اعمال نیروی کنترل شده به فک بالا، رشد آن را به سمت جلو مهار کرده و به فک پایین اجازه می دهد تا رشد کرده و به آن برسد. ارتودنسی فانکشنال با استفاده از دستگاه های داخل دهانی مانند “تویین بلاک” نیز می تواند با جلو آوردن فک پایین، این ناهنجاری را اصلاح کند. - درمان در بزرگسالان:
در بزرگسالان، عقب کشیدن استخوان فک بالا با ارتودنسی ممکن نیست. در این موارد، متخصص ارتودنسی با روشی به نام “ارتودنسی جبرانی” سعی در اصلاح مشکل دارد. این روش معمولا شامل دلایل کشیدن دندان برای ارتودنسی (اغلب دو دندان آسیای کوچک از فک بالا) و سپس عقب کشیدن دندان های جلویی برای پر کردن این فضا است. این کار ظاهر اورجت را به خوبی اصلاح می کند، اما موقعیت خود استخوان فک را تغییر نمی دهد.
دستگاه های مورد استفاده برای عقب کشیدن فک بالا
انتخاب دستگاه مناسب برای ارتودنسی فک بالا به سن بیمار و شدت مشکل بستگی دارد.
- هدگیر (Headgear):
این یک دستگاه خارج دهانی است که از یک کمان فلزی و تسمه هایی که در پشت سر یا گردن قرار می گیرند، تشکیل شده است. این دستگاه با اعمال نیرو به دندان های آسیای بالا، هم به عقب بردن آنها و هم به کنترل رشد فک بالا کمک می کند. - دستگاه های فانکشنال (Functional Appliances):
دستگاه هایی مانند تویین بلاک یا هربست، با قرار دادن فک پایین در یک موقعیت جلویی تر، عضلات را تحریک کرده و رشد فک پایین را به سمت جلو هدایت می کنند. این روش برای بیمارانی که فک بالای آنها جلو نیست، بلکه فک پایینشان عقب است، ایده آل می باشد. - مینی اسکرو یا TADs:
در بزرگسالان، برای عقب کشیدن دندان ها بدون نیاز به تکیه گاه از دندان های دیگر، می توان از مینی اسکرو ارتودنسی استفاده کرد. این پیچ های کوچک در استخوان فک کاشته شده و به عنوان یک لنگرگاه ثابت برای اعمال نیرو عمل می کنند.
عقب کشیدن فک پایین با ارتودنسی (درمان ناهنجاری کلاس سه)
جلو بودن فک پایین یا “آندربایت”، ناهنجاری است که در آن دندان های پایینی جلوتر از دندان های بالایی قرار می گیرند. این وضعیت می تواند باعث ایجاد ظاهری خشن در چهره و مشکلات شدید در جویدن شود.
- درمان در سنین رشد:
عقب کشیدن فک با ارتودنسی در این مورد، در واقع بیشتر شامل جلو آوردن فک بالا و مهار رشد فک پایین است. برای این کار از دستگاه هایی مانند “فیس ماسک” (Reverse-pull Headgear) و وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر استفاده می شود. فیس ماسک با اعمال نیرو، رشد فک بالا را به سمت جلو تحریک می کند، در حالی که اکسپندر، تنگی فک بالا را که اغلب با این ناهنجاری همراه است، اصلاح می نماید. - درمان در بزرگسالان:
همانند فک بالا، در بزرگسالان نیز امکان عقب کشیدن استخوان فک پایین با ارتودنسی وجود ندارد. ارتودنسی جبرانی در این موارد بسیار پیچیده تر است و معمولا شامل کشیدن دندان از فک پایین و حرکت دادن دندان های جلویی به سمت عقب است. با این حال، در موارد شدید، جراحی فک ارتوگناتیک تنها راه حل برای دستیابی به یک نتیجه ایده آل و پایدار است.
دستگاه های موثر در عقب کشیدن فک پایین
برای درمان و ارتودنسی فک پایین در سنین رشد، دستگاه های خاصی طراحی شدند.
- فیس ماسک (Reverse-pull Headgear):
این دستگاه خارج دهانی با تکیه بر پیشانی و چانه، کش هایی را به دستگاه داخل دهانی متصل کرده و فک بالا را به سمت جلو می کشد. این کار به جبران جلو بودن فک پایین کمک می کند. - چانه بند (Chin Cup):
این دستگاه با اعمال فشار بر روی چانه، سعی در مهار و تغییر جهت رشد فک پایین دارد. اثربخشی این دستگاه موضوع بحث است و امروزه کمتر از گذشته استفاده می شود. - الاینر های شفاف با الاستیک:
در برخی موارد خفیف، می توان با استفاده از الاینر ارتودنسی (مانند اینویزیلاین) و کش های بین فکی، دندان های فک پایین را به سمت عقب حرکت داده و مشکل را به صورت دندانی جبران کرد.
آیا عقب کشیدن فک با ارتودنسی دردناک است؟
یکی از نگرانی های اصلی بیماران، آیا ارتودنسی درد دارد؟ است. پس از قرار دادن اولیه دستگاه ها یا در جلسات تنظیم، احساس مقداری فشار، درد خفیف و ناراحتی برای چند روز کاملا طبیعی است. این حس نشان می دهد که نیروها در حال اثرگذاری هستند. این درد به راحتی با مسکن های بدون نسخه کنترل می شود. دستگاه های ارتوپدیک مانند هدگیر یا فیس ماسک نیز ممکن است در ابتدا باعث ایجاد حس کشیدگی یا فشار شوند، اما کودکان معمولا به سرعت به آنها عادت می کنند.
جدول مقایسه روش های عقب کشیدن فک با ارتودنسی
|
ویژگی |
درمان در سنین رشد (ارتوپدیک) |
در بزرگسالان (جبرانی) |
در بزرگسالان (جراحی فک) |
|
هدف اصلی |
هدایت رشد و اصلاح اسکلتی |
حرکت دندان ها برای جبران مشکل |
اصلاح کامل موقعیت استخوان فک |
|
میزان تهاجم |
غیرتهاجمی |
متوسط (ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد) |
بسیار تهاجمی (جراحی) |
|
نتیجه نهایی |
ایده آل و بسیار پایدار |
خوب تا عالی (در موارد خفیف تا متوسط) |
ایده آل و بسیار پایدار |
|
طول درمان |
۱۲ تا ۱۸ ماه برای فاز ارتوپدی |
۱۸ تا ۳۰ ماه |
۲۴ تا ۳۶ ماه (شامل ارتودنسی قبل و بعد) |
|
نیاز به همکاری |
بسیار بالا (استفاده از دستگاه ها) |
بالا (رعایت بهداشت) |
بالا (تحمل دوره نقاهت) |
تاثیر عقب کشیدن فک ها با ارتودنسی بر زیبایی صورت چیست؟
تاثیر ارتودنسی بر زیبایی صورت در این نوع درمان ها بسیار چشمگیر است. اصلاح جلو بودن فک بالا می تواند به بهبود نیم رخ، کاهش فاصله بین لب ها و ایجاد یک لبخند متعادل تر کمک کند. اصلاح جلو بودن فک پایین نیز تاثیر فوق العاده ای بر روی هماهنگی اجزای صورت، کاهش ظاهر خشن و ایجاد یک خط فک زیباتر دارد. این درمان ها نه تنها دندان ها را مرتب می کنند، بلکه با ایجاد توازن در ساختار اسکلتی صورت، به طور کلی ظاهر فرد را بهبود می بخشند.
آیا عقب کشیدن فک می تواند مشکلات مفصل فک را درمان کند؟
بله، در بسیاری از موارد، ناهنجاری های فک می توانند باعث ایجاد فشار نامناسب بر روی مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شده و منجر به علائمی مانند درد فک، سردرد، و صدای مفصل فک شوند. درمان اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) با ارتودنسی و اصلاح بایت، با توزیع صحیح نیروها و قرار دادن مفصل در یک موقعیت پایدار تر، می تواند به کاهش یا حذف کامل این علائم دردناک کمک کند.
هزینه های مربوط به عقب کشیدن فک با ارتودنسی چقدر است؟
هزینه ارتودنسی برای این نوع درمان های پیچیده، معمولا بالاتر از ارتودنسی های ساده برای مرتب کردن دندان ها است. قیمت نهایی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نوع و تعداد دستگاه های مورد نیاز، طول دوره درمان و پیچیدگی مورد. درمان های ترکیبی با جراحی فک به مراتب پرهزینه تر هستند. بسیاری از کلینیک های معتبر، گزینه ارتودنسی اقساطی را برای تسهیل پرداخت هزینه ها به بیماران ارائه می دهند.
نقش وراثت در نیاز به عقب کشیدن فک با ارتودنسی
تاثیر وراثت و ژنتیک در ارتودنسی در ناهنجاری های اسکلتی فک بسیار پررنگ است. الگوی رشد فک ها و اندازه آنها تا حد زیادی توسط ژن هایی که از والدین به ارث می بریم، تعیین می شود. اگر در خانواده شما سابقه جلو بودن فک بالا یا پایین وجود دارد، احتمال اینکه فرزند شما نیز به این مشکل دچار شود، بیشتر است. به همین دلیل، معاینات زودهنگام توسط متخصص ارتودنسی (حدود ۷ سالگی) برای تشخیص به موقع و مداخله در بهترین زمان ممکن، بسیار حیاتی است.
آیا اینویزیلاین می تواند فک را عقب بکشد؟
اینویزیلاین یا الاینر های شفاف، یک روش محبوب برای مرتب کردن دندان ها هستند. در موارد بسیار خفیف ناهنجاری فک، می توان با استفاده از اینویزیلاین و کش های بین فکی، مشکل را به صورت دندانی جبران کرد. با این حال، برای اصلاحات اسکلتی واقعی یا در موارد شدید، اینویزیلاین به تنهایی قادر به عقب کشیدن فک نیست و دستگاه های ارتوپدیک یا جراحی فک راه حل های اصلی محسوب می شوند.
آیا برای عقب کشیدن فک با ارتودنسی همیشه نیاز به کشیدن دندان است؟
خیر، همیشه اینطور نیست. در کودکان در حال رشد که از دستگاه های هدایت رشد استفاده می شود، معمولا نیازی به کشیدن دندان نیست. در بزرگسالان نیز، در موارد خفیف یا در بیمارانی که به طور طبیعی بین دندان های خود فاصله دارند، ممکن است بتوان بدون کشیدن دندان، درمان را انجام داد. تصمیم برای ارتودنسی بدون کشیدن دندان به میزان شلوغی دندان ها و فضای موجود در فک بستگی دارد و توسط متخصص تعیین می شود.
آیا عقب بردن فک ها با ارتودنسی می تواند باعث تحلیل استخوان شود؟
هرگونه حرکت ارتودنسی با تحلیل و بازسازی استخوان همراه است. اگر این فرایند به آرامی و با نیروهای کنترل شده توسط یک متخصص انجام شود، کاملا ایمن است و مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، اعمال نیروهای بیش از حد یا حرکات بسیار سریع می تواند به ریشه دندان ها و استخوان اطراف آنها آسیب برساند. به همین دلیل، انتخاب یک متخصص با تجربه برای جلوگیری از تحلیل استخوان فک بسیار مهم است.
مراقبت های لازم در طول درمان عقب کشیدن فک با ارتودنسی
مراقبت از بریس ارتودنسی و دستگاه های ارتوپدیک برای موفقیت درمان ضروری است.
- رعایت بهداشت: تمیز کردن بریس ارتودنسی و دستگاه ها برای جلوگیری از تجمع پلاک دندان و پوسیدگی حیاتی است.
- استفاده منظم از دستگاه ها: در درمان های ارتوپدیک، همکاری بیمار در استفاده از دستگاه طبق ساعات تعیین شده، کلید موفقیت است.
- رژیم غذایی: پرهیز از غذاهای سفت و چسبناک برای جلوگیری از شکستن دستگاه ها ضروری است.
- مراجعات منظم: حضور در تمام جلسات برای تنظیم دستگاه ها و نظارت بر پیشرفت درمان لازم است.
آیا عقب کشیدن فک ها با ارتودنسی می تواند باعث مشکلات گوارشی شود؟
خیر، برعکس. درمان مشکلات گوارشی با استفاده از ارتودنسی یکی از مزایای جانبی این نوع درمان ها است. با اصلاح بایت و بهبود توانایی جویدن، غذا بهتر خرد شده و هضم آن برای دستگاه گوارش آسان تر می شود.
آیا عقب رفتن فک ها با ارتودنسی بر روی خواب تاثیر دارد؟
بله، می تواند تاثیر مثبت داشته باشد. در برخی موارد، موقعیت نادرست فک می تواند باعث تنگی راه هوایی و مشکلاتی مانند خروپف شود. بهبود خواب با ارتودنسی و اصلاح موقعیت فک، می تواند به بازتر شدن راه هوایی و تنفس راحت تر در طول شب کمک کند.
خدمات ارتودنسی در کلینیک فوق تخصصی دکتر مهریزی
تصمیم گیری در مورد بهترین روش برای عقب کشیدن فک با ارتودنسی نیازمند تشخیص دقیق و تجربه بالای یک متخصص است. در کلینیک فوق تخصصی دکتر احسان مهریزی، به عنوان بهترین متخصص ارتودنسی شهرک غرب، ما با بهره گیری از جدیدترین تکنیک های ارتودنسی دیجیتال و با در نظر گرفتن تمام جنبه های عملکردی و زیبایی شناختی، بهترین و مناسب ترین طرح درمان را برای شما یا فرزندتان طراحی می کنیم. هدف ما دستیابی به نتایجی پایدار و لبخندی زیبا و هماهنگ است.
- ارتودنسی کودکان
- ارتودنسی بزرگسالان
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی نامرئی
- ارتودنسی سرامیکی
- ارتودنسی لینگوال
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
نتیجه گیری
در نهایت، عقب کشیدن فک با ارتودنسی یک درمان قدرتمند برای اصلاح ناهنجاری های اسکلتی و دستیابی به یک صورت متوازن و لبخندی زیبا است. کلید موفقیت در این درمان، تشخیص دقیق، شروع درمان در سن مناسب و انتخاب یک متخصص با تجربه و مهارت بالا است. در کودکان، مداخله زودهنگام می تواند از نیاز به جراحی های پیچیده در آینده جلوگیری کند و در بزرگسالان، ارتودنسی جبرانی یا درمان ترکیبی با جراحی می تواند نتایج فوق العاده ای را به ارمغان آورد. برای دریافت یک طرح درمان تخصصی و مشاوره دقیق در این زمینه، دکتر احسان مهریزی متخصص ارتودنسی در شهرک غرب تهران و تیم ایشان، آماده ارائه بهترین و مدرن ترین خدمات به شما هستند.
سوالات متداول
اگر فک من کج باشد، آیا با این روش درمان می شود؟
انحراف یا کجی فک یک مشکل پیچیده است. در کودکان در حال رشد، گاهی می توان با ارتودنسی آن را اصلاح کرد. اما در بزرگسالان، انحرافات اسکلتی فک معمولا نیازمند درمان ترکیبی ارتودنسی و جراحی فک است.
آیا عقب کشیدن فک با ارتودنسی دائمی است؟
بله، اگر درمان به درستی و در زمان مناسب انجام شود و پس از آن از نگهدارنده ها (ریتینر ها) به طور منظم استفاده گردد، نتایج آن کاملا پایدار و دائمی خواهد بود.
تفاوت اورجت و اوربایت چیست؟
تفاوت بین اورجت و اوربایت این است که اورجت به فاصله افقی بین دندان های بالا و پایین اشاره دارد (جلو بودن فک بالا)، در حالی که اوربایت به همپوشانی عمودی آنها مربوط می شود (پوشانده شدن بیش از حد دندان های پایین توسط دندان های بالا).
بهترین سن برای درمان جلو بودن فک چه زمانی است؟
بهترین سن برای مداخله و هدایت رشد فک، قبل از بلوغ است، معمولا بین ۷ تا ۱۲ سالگی. معاینه اولیه در سن ۷ سالگی توسط متخصص ارتودنسی به شدت توصیه می شود.
آیا این درمان می تواند باعث سفت شدن عضلات فک شود؟
در ابتدای درمان ممکن است مقداری گرفتگی یا خستگی عضلانی به دلیل تطبیق با دستگاه ها وجود داشته باشد. اما در بلند مدت، با اصلاح بایت، فشار از روی عضلات برداشته شده و مشکلاتی مانند سفت شدن عضلات فک و صورت بهبود می یابد.
آیا برای عقب کشیدن فک می توان از ارتودنسی نامرئی استفاده کرد؟
در موارد بسیار خفیف و برای حرکات دندانی جبرانی، می توان از ارتودنسی نامرئی همراه با کش های بین فکی استفاده کرد. اما برای اصلاحات اسکلتی واقعی، دستگاه های ارتوپدیک یا جراحی موثرتر هستند.
آیا این درمان ها عوارضی هم دارند؟
مانند هر درمان پزشکی، عوارض ارتودنسی دندان نیز ممکن است رخ دهد، هرچند نادر هستند. این عوارض می تواند شامل تحلیل جزئی ریشه دندان یا ایجاد لکه های سفید (در صورت عدم رعایت بهداشت) باشد. انتخاب یک متخصص مجرب، این ریسک ها را به حداقل می رساند.
منابع: