لق شدن دندان در ارتودنسی؛ واکنش طبیعی یا زنگ خطر؟
لق شدن دندان در ارتودنسی طبیعی است و تا زمانی که دندان ها به موقعیت جدید خود برسند، بخشی از فرایند درمان محسوب میشود. در این مقاله، با نگاهی علمی و تخصصی، دلایل لق شدن یا شکستن دندان در ارتودنسی، شرایط طبیعی آن، و زمانی که باید نگران شد را بررسی میکنیم تا در مسیر درمان ارتودنسی، با اطمینان بیشتری پیش بروید.
برای بهره مندی از راهنمایی تخصصی در این زمینه، می توانید به دکتر مهریزی، متخصص ارتودنسی در تهران، مراجعه کنید.
در کلینیک تخصصی دکتر مهریزی شما میتوانید خدماتی از قبیل: ارتودنسی کودکان، ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک، ارتودنسی نامرئی، ارتودنسی بزرگسالان، ارتودنسی سرامیکی و ارتودنسی لینگوال را با بالاترین کیفیت خدمات دریافت نمائید.
لیست قیمت های درمان ارتودنسی: هزینه ارتودنسی سال ۱۴۰۴
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
لق شدن دندان در روزهای ابتدایی ارتودنسی؛ چرا اتفاق می افتد؟
احساس لق شدن دندان ها در ارتودنسی در روزهای ابتدایی شروع درمان ارتودنسی، امری کاملاً رایج و طبیعی است. در واقع، این لقی نشانه ای از آغاز حرکت دندان ها به سمت موقعیت صحیح خود است. زمانی که سیم های ارتودنسی و براکت ها فشار ملایمی به دندان ها وارد میکنند، الیاف اطراف ریشه دندان که مسئول نگهداری آن در استخوان هستند، تحت تأثیر قرار میگیرند و موقتی انعطاف پذیر میشوند تا فضا برای جا به جایی فراهم شود. با وجود مزایای متعدد، آگاهی از عوارض ارتودنسی دندان پیش از شروع درمان اهمیت دارد.
شدت لق شدن دندان در ارتودنسی، مدت آن، و واکنش بدن به این تغییرات ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. اغلب بیماران طی چند هفته اول درمان متوجه این حالت میشوند، اما پس از مدتی بدن به وضعیت جدید عادت کرده و احساس لق شدن کاهش مییابد.
ارتودنسی تنها درمانی است که با اصلاح موقعیت دندان ها و فک، همزمان سلامت، عملکرد و زیبایی لبخند شما را به صورت علمی و ماندگار تضمین میکند.
برای آشنایی بیشتر با میزان درد در طول درمان، پیشنهاد می کنیم مقاله آیا ارتودنسی دندان درد دارد؟ را مطالعه کنید.
تمایز بین لق شدن طبیعی و آسیب زا در درمان ارتودنسی
تشخیص اینکه لقی دندان طبیعی است یا نشانه ای از آسیب احتمالی، موضوعی بسیار مهم در روند درمان ارتودنسی محسوب میشود. لقی طبیعی معمولاً خفیف، موقت و بدون درد است و اغلب در هفته های اول پس از نصب براکت ها یا تنظیم سیم ها رخ میدهد. این نوع لقی بتدریج کاهش می یابد و دندان در موقعیت جدید خود تثبیت میشود.
در مقابل، لقی آسیب زا معمولاً با نشانه های هشدار دهنده همراه است. برای مثال، اگر لقی دندان با درد شدید، خونریزی لثه، تحلیل لثه، یا احساس نا پایداری شدید دندان همراه باشد، ممکن است نشانه ای از مشکلاتی چون تحلیل ریشه، بیماری لثه یا فشار بیش از حد نیروهای ارتودنسی باشد.
بیشتر بدانید:تغییر رنگ دندان ها در ارتودنسی
چه عواملی میتوانند لق شدن دندان در ارتودنسی را تشدید کنند؟
۱. بهداشت ضعیف دهان و دندان:
تجمع پلاک و التهاب لثه در ارتودنسی میتواند ساختار نگهدارنده دندان را تضعیف کرده و باعث افزایش میزان لقی شود.
۲. دندان قروچه (براکسیسم):
فشردن و ساییدن دندان ها به یکدیگر، به ویژه در خواب، نیروی اضافی به ریشه دندان ها وارد میکند و باعث میشود لق شدن دندان ها در ارتودنسی تشدید یا حتی دائمی شود.
۳. تحلیل استخوان یا لثه پیش زمینه ای:
افرادی که قبل از شروع درمان ارتودنسی دچار تحلیل استخوان فک یا بیماری های لثه بودند، بیشتر در معرض لقی آسیب زا قرار دارند. به همین دلیل، بررسی کامل سلامت بافت های نگهدارنده دندان پیش از درمان ضروری است.
۴. فشار نا متناسب و تنظیم نادرست سیم های ارتودنسی:
اگر نیروهای وارده بر دندان ها بیش از حد یا در جهت نادرست باشند، ممکن است به جای حرکت کنترل شده، موجب آسیب به ریشه یا بافت های نگهدارنده شوند و لقی غیرطبیعی ایجاد کنند.
بیشتر بدانید: تحلیل استخوان فک
۵. تغذیه نامناسب یا مصرف غذاهای سخت:
جویدن مواد غذایی سفت مانند یخ، آجیل یا ته دیگ میتواند به دندان های تحت فشار ارتودنسی آسیب وارد کند و لق شدن دندان در ارتودنسی را افزایش دهد.
برای حفظ نتایج درمان و جلوگیری از بازگشت دندان ها به حالت قبلی، استفاده از ابزارهایی مانند نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر ضروری است.
این پرسش که ارتودنسی سرامیکی بهتر است یا فلزی؟ یکی از رایجترین دغدغه های بیماران پیش از آغاز درمان ارتودنسی است؛ زیرا انتخاب نوع براکت تأثیر مستقیمی بر جنبه های زیبایی، راحتی و هزینه درمان دارد.
مقاله مفید: مشکلات رایج ارتودنسی
آیا لقشدن دندان در ارتودنسی برگشت پذیر است؟ بررسی روند بهبودی
بله، پس از پایان دوره درمان و تثبیت دندان ها در موقعیت جدید، ساختارهای اطراف ریشه دندان شامل الیاف پریودنتال و استخوان فک، به تدریج خود را بازسازی کرده و استحکام اولیه را باز می یابند.
البته شرط این بهبودی، رعایت دقیق مراقبت های ارتودنسی و بهداشت دهان است. همچنین استفاده از نگهدارنده ها (ریتینر) پس از پایان ارتودنسی، نقش مهمی در تثبیت دندان ها و جلوگیری از بازگشت لقی دارد.
مراجعه به متخصص ارتودنسی؛ چه نشانه هایی هشدار دهنده هستند؟
۱. لقی شدید یا ناگهانی دندان:
اگر دندانی که پیشتر تنها کمی لق بود، به طور ناگهانی حرکت آزادانه تری پیدا کند، ممکن است نشانه تحلیل استخوان یا فشار بیش از حد باشد.
۲. درد ضربانی یا پایدار در ناحیه لق شده:
دردی که با لقی همراه است، خصوصاً اگر شب ها یا هنگام جویدن تشدید شود، ممکن است به علت التهاب بافت ها یا عفونت باشد.
۳. خونریزی یا تحلیل قابل مشاهده لثه ها:
لثه ای که به عقب کشیده شده، دچار خونریزی مداوم است یا رنگ آن تغییر کرده، میتواند نشانه بیماری پیشرفته لثه باشد که روند ارتودنسی را مختل میکند.
۴. تغییر در موقعیت دندان به شکل غیرطبیعی:
اگر احساس کردید دندان شما در جهتی غیر منتظره جا بجا شده یا با بقیه دندان ها نا هماهنگ شده است، احتمال دارد نیروی وارده نادرست بوده باشد.
۵. شک به شکستن ریشه یا تخریب استخوان اطراف دندان:
در برخی موارد نادر، به ویژه در بیمارانی که استخوان فک ضعیفی دارند، ممکن است تغییرات ساختاری خطرناک تری در حال وقوع باشد. تنها با رادیوگرافی و معاینه بالینی دقیق میتوان این وضعیت را تشخیص داد.
پلاک دندان، لایه ای چسبناک از باکتری ها است که عامل اصلی پوسیدگی و بیماری های لثه محسوب می شود. برای آشنایی بیشتر با این “دشمن خاموش سلامت دهان” و راه های پیشگیری از آن، اینجا کلیک کنید.
مقاله مفید: تصورات نادرست درباره ارتودنسی
شکستن دندان در حین ارتودنسی؛ دلایل، علائم و راهکارها
آیا ممکن است دندان در طول ارتودنسی بشکند؟
بله. در بیشتر موارد، شکستگی در دندان هایی رخ میدهد که از قبل دارای پوسیدگی، پر شدگی قدیمی یا ترک های میکروسکوپی بودند و فشار ارتودنسی به عنوان یک محرک عمل کرده است.
- سابقه ترمیم های وسیع یا پر کردگی های عمیق
- پوسیدگی های نهفته و بدون علامت
- ضعف ساختار دندان به دلیل سایش یا عادات دهانی مانند دندان قروچه
- فشار بیش از حد یا اشتباه در تنظیم براکت ها و سیم ها
- آسیب فیزیکی (ضربه، جویدن یخ یا غذاهای بسیار سخت)
مقاله مرتبط: ارتودنسی دندان نیش
بیشتر بدانید: ارتودنسی دندان های حساس
نشانه های ترک یا شکستگی دندان در حین درمان ارتودنسی
۱. درد شدید و مداوم در دندان خاص:
اگر یکی از دندان ها تحت فشار ارتودنسی دچار شکستگی شده باشد، بیمار ممکن است درد مداوم یا شدید را در همان دندان احساس کند.
۲. تغییرات در ظاهر دندان:
در صورت شکستگی یا ترک، ممکن است دندان ظاهر غیر عادی پیدا کند. این تغییرات ممکن است شامل ترک های واضح یا شکاف های قابل مشاهده روی سطح دندان باشد. همچنین، دندان ممکن است به دلیل آسیب دیدگی دچار تغییر رنگ شود.
۳. حساسیت شدید به دما:
دندان هایی که دچار شکستگی یا ترک شدند، معمولاً حساستر به تغییرات دمایی (گرما یا سرما) میشوند.
۴. مشکل در جویدن یا گاز گرفتن:
دندان آسیب دیده ممکن است هنگام جویدن مواد غذایی احساس نا پایداری یا درد شدید داشته باشد.
۵. جابجایی دندان یا احساس لق شدن:
گاهی اوقات شکستگی ممکن است باعث جابجایی دندان شود. اگر دندان احساس غیرطبیعی یا لق شدن کند، ممکن است نشانه ای از آسیب به ریشه یا ساختار دندان باشد.
بیشتر بدانید: هر آنچه که در مورد ارتودنسی باید بدانید
دانستنی های ارتودنسی: ارتودنسی ژله ای
چه اقداماتی باید پس از لق شدن دندان در ارتودنسی انجام داد؟
۱. مراجعه فوری به متخصص ارتودنسی:
متخصص با بررسی دقیق وضعیت دندان و رادیوگرافی های لازم میتواند علت دقیق شکستگی یا ترک را مشخص کند و در صورت نیاز، تغییراتی در تنظیمات براکت ها و سیم ها ایجاد کند.
۲. کاهش درد و استفاده از مسکن ها:
در صورت وجود درد شدید، استفاده از مسکن های غیر نسخه ای مانند ایبوپروفن یا استامینوفن میتواند به کاهش درد کمک کند.
۳. محافظت از دندان آسیب دیده:
ااستفاده از واکس ارتودنسی میتواند به پوشش دادن براکت های تیز و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
۴. حفظ بهداشت دهان:
حتی در صورت آسیب دیدن دندان، باید به بهداشت دهان و دندان توجه ویژه ای داشته باشید. باید از مواد غذایی سخت یا چسبنده پرهیز کنید تا فشار اضافی به دندان وارد نشود.
۵. مشاوره با دندانپزشک یا پریودنتیست:
در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان های تکمیلی مانند پر کردن، ترمیم یا درمان ریشه باشد. یک دندانپزشک یا پریودنتیست میتواند پس از مشاوره با متخصص ارتودنسی، درمان های لازم را انجام دهد تا دندان به طور کامل ترمیم و به وضعیت طبیعی بازگردد.
مقاله مرتبط: آینده درمان های ارتودنسی
آیا لق شدن دندان در ارتودنسی قابل پیشگیری است؟
۱. استفاده از نگهدارنده ها (ریتینر) به طور منظم:
این اقدام به حفظ موقعیت دندان ها در طول زمان کمک میکند.
۲. تنظیمات صحیح و منظم ارتودنسی:
یکی از عوامل اصلی در جلوگیری از آسیب های احتمالی در دندان ها، تنظیم دقیق و منظم براکت ها و سیم های ارتودنسی است. هر گونه فشار بیش از حد یا نادرست روی دندان ها میتواند باعث لق شدن دندان در ارتودنسی شود. برای همین، مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی برای تنظیمات و بررسی وضعیت براکت ها ضروری است.
۳. پرهیز از غذاهای سخت یا چسبنده:
بسیاری از بیماران ارتودنسی به اشتباه عادت دارند غذاهایی مانند یخ، غذاهای سفت یا چسبناک را مصرف کنند. مصرف غذاهای نرم و پرهیز از مواد غذایی که به راحتی به سیم ها یا براکت ها بچسبند، از این آسیب ها جلوگیری میکند.
۴. بررسی و درمان پوسیدگی ها و ترک های پیشین دندان ها:
از شروع درمان ارتودنسی، مهم است که تمامی پوسیدگی ها یا ترک های دندان به طور کامل درمان شوند. درمان های اولیه میتوانند از آسیب های بعدی جلوگیری کنند.
۵. استفاده از محافظ دندان برای فعالیت های ورزشی:
اگر شما یا فرزند شما در حال انجام فعالیت های ورزشی هستید که احتمال برخورد یا آسیب به صورت وجود دارد، استفاده از محافظ دهان (mouthguard) توصیه میشود. این وسیله میتواند از لق شدن دندان در ارتودنسی و در برابر ضربات و آسیب ها محافظت کند و احتمال شکستگی دندان ها را کاهش دهد.
مطالعه بیشتر: راهکارهای کاهش درد ارتودنسی
چه زمانی باید درمان ارتودنسی را متوقف کرد؟
۱. آسیب های جدی به دندان ها یا لثه ها:
اگر دندان ها به طور شدید دچار شکستگی، ترک یا لقی شوند و درمان های فوری مانند ترمیم یا درمان ریشه امکانپذیر نباشد، ممکن است درمان ارتودنسی باید متوقف شود تا دندان ها به طور کامل ترمیم شوند. در این مواقع، یک متخصص دندانپزشک یا پریودنتیست ممکن است نیاز به انجام درمان های تکمیلی داشته باشد.
۲. تحلیل شدید استخوان یا مشکلات لثه ای:
این تحلیل میتواند ناشی از عفونت، التهاب یا فشار غیرطبیعی در حین درمان باشد.
۳. عفونت های غیر قابل کنترل در دهان یا دندان ها:
اگر بیمار دچار عفونت شدید در دندان ها، لثه ها یا بافت های اطراف دندان ها شود که با درمان های آنتی بیوتیکی معمولی قابل کنترل نباشد، متخصص ارتودنسی درمان را متوقف میکند تا عفونت به طور کامل برطرف شود و سلامت دهان بهبود یابد.
۴. عدم پاسخ به درمان یا پیشرفت کند:
در برخی موارد، ممکن است دندان ها به درستی به حرکت در نیایند یا سرعت درمان خیلی کند باشد. در این صورت، ممکن است متخصص ارتودنسی تصمیم به بررسی مجدد روش های درمانی بگیرد و درمان را موقتا متوقف کند تا ارزیابی دقیقتری از وضعیت بیمار انجام دهد.
۵. مشکلات جدی فک یا مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ):
در صورتی که بیمار به مشکلاتی نظیر اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) مبتلا باشد که با درمان ارتودنسی بدتر شود، ممکن است پزشک توصیه کند درمان ارتودنسی به طور موقت متوقف شود تا مشکل TMJ کنترل و درمان شود.
ثبت درخواست مشاوره
برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با دکتر احسان مهریزی، متخصص ارتودنسی و ناهنجاری های فک و صورت، فرم زیر را پر کنید.
بیشتر بدانید: فاصله بین دندانی یا دیاستما
سوالات متداول:
آیا لق شدن دندان ها در ارتودنسی ممکن است دائمی شود؟
در حالت عادی، لقی دندان موقتی است و با تثبیت موقعیت دندان ها از بین میرود، اما در صورت وجود بیماری لثه یا فشار نامناسب، ممکن است دائمی شود.
آیا همه دندان ها باید در طول درمان ارتودنسی لق شوند؟
نه، لقی خفیف و تدریجی تنها در دندان هایی اتفاق می افتد که باید حرکت کنند. دندان هایی که ثابت میمانند معمولاً لقی قابل توجهی ندارند.
آیا مصرف برخی مواد غذایی میتواند لقی دندان ها را تشدید کند؟
بله، غذاهای سفت، چسبنده یا بسیار شیرین میتوانند فشار زیادی به دندان ها وارد کرده و باعث تشدید لقی یا آسیب به براکت ها شوند.
آیا در زمان لق شدن دندان در ارتودنسی میتوان از نخ دندان یا مسواک برقی استفاده کرد؟
بله، اما با احتیاط. بهتر است از مسواک نرم و نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده شود تا آسیب به دندان ها و لثه ها وارد نشود.
آیا ممکن است ریشه دندان در طول ارتودنسی آسیب ببیند؟
در برخی موارد، تحلیل ریشه ممکن است اتفاق بیفتد که معمولاً خفیف و بدون مشکل جدی است، اما در صورت فشار بیش از حد، میتواند نگران کننده باشد.
بعد از پایان ارتودنسی، چقدر طول میکشد تا دندان ها کاملاً سفت شوند؟
معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه پس از برداشتن براکت ها، با استفاده از نگهدارنده (ریتینر)، دندان ها به طور کامل تثبیت میشوند.
آیا افرادی که دندان های آنها لق تر است، نباید ارتودنسی کنند؟
خیر، اما لازم است ابتدا علت لقی بررسی شود. اگر ناشی از بیماری لثه باشد، باید درمان شود و بعد از آن ارتودنسی با احتیاط انجام گیرد.
منابع:
- American Association of Orthodontists (AAO)
- National Institute of Dental and Craniofacial Research (NIDCR)
- Journal of Orthodontics & Craniofacial Research
- Mayo Clinic