وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟

آیا می دانید وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر چیست؟ وسیع کننده کام یا بازکننده عرضی که به آن پالاتال اکسپندر هم گفته می‌شود، یک وسیله ارتودنسی مربوط به فک بالا است، که به افزایش عرض قوس دندانی فک بالا کمک می‌کند. به این ترتیب، نیروی کششی در وسط کام ایجاد می‌شود. به طوری که نیروی اعمال شده دو نیمه کام را به سمت دور شدن از هم حرکت می‌دهد و فک بالا پهن‌تر خواهد شد. با پهن تر شدن فک بالا، بسیاری از مشکلات دندانی مرتبط با کمبود فضای فک مانند کراس بایت و نهفتگی دندان اصلاح می‌شود.

وسیع کننده فک برای هر بیمار به طور اختصاصی طراحی می شود و متخصص ارتودنسی برای گسترش فک بالا می تواند از آن برای درمان ارتودنسی استفاده کند. در ادامه این مقاله، برای شما عزیزان بیان می کنیم، که نحوه عملکرد پالاتال اکسپندر چگونه است و کاربرد اصلی آن چیست.

ساختار باز کننده کام و اکسپندر

این دستگاه به وسیله حلقه های مخصوص به دندان های آسیاب بزرگ متصل می شوند. در وسط بدنه این دستگاه، پیچ کوچکی تعبیه شده است، که می بایست بیمار با توجه به گفته متخصص ارتودنسی، در طول روز برای تنظیمات آن اقدام نماید.

با این روند، فشار و نیرویی به فک و دندان اعمال می شود، که در طول مدت زمان درمان شاهد بزرگ شدن کام خواهید بود. همچنین، لازم به ذکر است فضایی که با اعمال فشار بین دو نیمه کام باز می شود، در طول زمان ساختار کام شروع به ترمیم و ساخت سلول های استخوانی می نماید، تا این فضا را پر کند. وسیع کننده های کام به صورت دستگاه های ثابت و متحرک وجود دارند، که متناسب با نیاز بیمار از هر یک از آن ها استفاده می شود. اما به طور معمول از نوع ثابت آن، برای دریافت نتیجه بهتر استفاده می شود.

نحوه عملکرد پالاتال اکسپندر

توجه داشته باشید که اکسپندر یا وسیع‌کننده کام ارتودنسی ابزاری ویژه است، که روی سقف دهان و بین چند ردیف از دندان‌های عقبی دهان قرار می‌گیرد. بنابراین، لازم است که پس از جایگذاری این ابزار در فواصل زمانی مشخص طبق نظر ارتودنتیست کاملا باز شود تا عرض قوس دندانی در مقادیر کم، افزایش داشته باشد. گاهی اوقات حتی پس از بلوغ، نیمه‌های چپ و راست فک بالای کودکان کاملا به یکدیگر جوش نمی‌خورند. به همین خاطر معمولا فک بالای آن‌ها نرم است و به راحتی قابل دستکاری می‌باشد. در این زمان دندان پزشکان سعی می‌کنند با استفاده از اکسپندر، استخوان‌ها را به راحتی از یکدیگر جدا کنند. سپس، به طور کاملا طبیعی با نوعی بافت استخوانی جدید فضا را پر کنند.

کاربرد وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر

همانطور که در بخش های بالایی متن اشاره کردیم، پالاتال اکسپندر از دستگاه‌های کاربردی برای انجام ارتودنسی می‌باشد. این دستگاه می تواند به بهبود چند نوع از ناهنجاری‌های فک و دندان ها کمک کند. کاربردهای این دستگاه ارتودنسی عبارتند از:

درمان وضعیت دندان نهفته

یکی از ناهنجاری های بسیار مهمی که توسط دستگاه وسیع کننده کام و سقف دهان و در سنین کودکی و قبل از تکمیل رشد استخوان های فک، قابل درمان است، وجود دندان نهفته در فک می‌باشد. اگر که دندانی به صورت نهفته در فک شما باشد و به دلایلی خارج نشود، متخصص ارتودنسی برای جلوگیری از مشکلات، به کمک این دستگاه فک و کام را گسترش داده و فضایی برای خروج دندان ایجاد می‌کند.

درمان وضعیت کراس بایت

از دیگر ناهنجاری های ایجاد شده در دهان، وضعیت کراس بایت و همان جلو زدگی دندان های فک پایینی می باشد. این امر موجب عدم هم ترازی و برهم ریختگی دندان ها می شود. ناهنجاری کراس بایت در سنین کودکی و قبل از اتمام رشد استخوان های فک و کام دهان، توسط متخصص ارتودنسی و با استفاده از دستگاه های مختلف همانند پالاتال اکسپندر قابل درمان می باشد.

درمان مشکلات تنفسی

یک فک کوچک می تواند جریان هوا را در مجاری بینی مسدود کند. این مسئله منجر به حالت هایی مثل آپنه در خواب می شود. تعریض فک به باز کردن مجاری و بهبود تنفس کمک می کند.

درمان وضعیت کراودینگ

به علت کمبود فضای کافی در فک، دندان‌ها نمی‌توانند صاف و همراستا با یکدیگر بیرون بزنند. بنابراین، کج شده و یا از موقعیت نامناسبی بیرون می زنند. به ‌هم‌ ریختگی دندان‌ها را می‌توان با وسیع کننده کام اصلاح نمود. چرا که فضای کافی در قوس دندانی ایجاد می‌شود و دیگر نیازی به کشیدن دندان وجود ندارد.

چه مدت باید از وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر استفاده کرد؟

یکی از سوالات متداول بیمارانی که پزشک برای درمان مشکل فک آن ها استفاده از پالاتال اکسپندر را پیشنهاد داده است، مدت زمان استفاده از وسیع کننده می باشد. نگرانی بیشتر بیماران در زمان استفاده از پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام این است، که ناچار باشند تا پایان عمر از این وسیله استفاده کنند. طبیعتا چنین موضوعی اصلا ساده نیست. در مورد مدت زمان استفاده از این وسیله باید گفت که زمان دقیق آن بسته به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک دارد.

در اکثریت بیماران این دستگاه نهایتا ۳ هفته در دهان بیمار باقی می ماند و بعد از این مدت نتیجه لازم از درمان دریافت می شود. اما در بعضی بیماران ممکن است استفاده از این دستگاه حداقل تا ۶ ماه هم مورد نیاز باشد. بعد از قرارگیری این وسیله در فک، بیمار باید مرتبا به پزشک مراجعه کرده تا وضعیت فک او و تغییرات آن بررسی شوند. در صورتی که رشد فک به مقدار مورد نظر باشد ممکن است ادامه درمان با روش های دیگر انجام شود.

معایب وسیع کننده کام

با وجود تمام مزیت ها و فوایدی که این دستگاه ارتودنسی دارد، اما مانند هر وسیله دیگری می تواند معایبی به همراه خود داشته باشد که در زیر به آن ها اشاره شده است:

• ایجاد فاصله بین دندان ها

دستگاه وسیع کننده کام ممکن است تا سبب فاصله بین برخی از دندان ها شود. البته دندانپزشک متخصص مراقب درمان بوده و در صورت بروز این اتفاق، به کمک نگهدارنده ها و یا ریتینرها اقدام به اصلاح این فاصله خواهد کرد.

• افزایش تولید بزاق دهان

یکی دیگر از معایب دستگاه وسیع کننده کام، افزایش تولید بزاق دهان می باشد.

• سر درد

این دستگاه با اعمال فشار بر دندان ها و فک، می تواند سبب بروز سر درد شود.

• دشوار کردن تکلم

به طور کلی، وجود هر گونه دستگاه خارجی در دهان، بر تکلم تاثیر گذار است. این دستگاه نسبت به دیگر دستگاه های ارتودنسی تکلم را سخت تر می کند.

آیا در حین استفاده از این دستگاه، ممنوعیت و محدودیت غذایی وجود دارد؟

زمانی که وسیع کننده کام در دهان قرار می گیرد، فرد دیگر نمی تواند از غذاها و خوراکی های چسبنده و شیرین مانند آدامس، عسل، شکلات تافی، شیرینی و همچنین خوراکی و غذاهای سفت استفاده کند. همچنین، باید به صورت محتاطانه عمل کرده و تا پایان درمان از مصرف این نوع خوراکی ها اجتناب کند. بیمار این نکته را مد نظر داشته باشد، که باید بیشتر از غذاهای نرم استفاده کند.